Kringloopwinkels leveren positieve impact op mens en milieu

In kringloopwinkels krijgen zowel spullen als mensen een tweede kans. Daarom zijn ze belangrijk voor onze maatschappij. Ecorys bracht in samenwerking met de Branchevereniging Kringloopbedrijven Nederland (BKN) de branche van de kringloopwinkels in Nederland in beeld. De BKN verenigt de non-profit kringloopwinkels.

Maatschappelijk belang van de kringloopwinkel

Nederland streeft naar een volledige circulaire economie in 2050. Bij deze maatschappelijke opgave hoort het uitbouwen van diensten die al circulair zijn, zoals de kringloopwinkels. De kringloopwinkels die bij de BKN zijn aangesloten vertegenwoordigden vorig jaar ongeveer 10-15% van alle kringloopwinkels; 70% van hun winkelomzet en 40-45% van de winkelvloeroppervlakte, werknemers en betalende bezoekers.

Volgens de BKN verkochten de leden in 2019 ongeveer 43% van de aangeboden goederen in de winkels; ongeveer 33% werd gesorteerd t.b.v. recycling; ongeveer 2% werd geëxporteerd en ongeveer 16% werd afval. De kosten voor het wegbrengen van restafval zijn hoog. Veel kringloopwinkels zijn hierover met de gemeenten in gesprek.

Naast de bijdrage aan een circulaire economie dragen kringloopwinkels bij aan de verwezenlijking van twee andere maatschappelijke doelstellingen: de inclusieve samenleving en armoedebestrijding. Kringloopwinkels zorgen voor werkgelegenheid voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. In de kringloopwinkels die bij de BKN zijn aaneengesloten, heeft 25-30% van de medewerkers een afstand tot de arbeidsmarkt. Ook hebben kringloopwinkels een bepaalde betekenis bij de bestrijding van armoede in Nederland. 

Tweedehands koopgedrag 

Uiteraard kopen consumenten ook online tweedehands goederen. Volgens het CBS koopt zo’n 60% van de klanten van tweedehands detailhandel online. In de tweedehands winkels wordt ongeveer 10% gekocht. Deze winkels zijn vooral lokaal gericht. De overige 30% wordt via andere distributiekanalen gekocht, zoals via rommel- en vrijmarkten.

Ongeveer 60% van de Nederlanders brengt wel eens producten naar kringloopwinkels. Gemiddeld koopt elke Nederlander bijna 2 keer per jaar iets in een kringloopwinkel. Het gaat dan vooral om textiel, kleingoed en curiosa, meubilair en boeken en platen.

De kringloopwinkels worden aanmerkelijk vaker bezocht door vrouwen (70%) dan mannen (49%) en door oudere generaties (77% van de 60-plussers) dan jongere generaties (41% van de 18-29 jarigen). Ongeveer 70% van de bezoekers koopt iets. De besteding per betalende bezoeker in de BKN-winkels is € 7,67 per bezoeker, exclusief btw (2019). 

Planologische kengetallen

In Nederland is er gemiddeld 35 m2 winkelvloeroppervlakte per 1.000 inwoners beschikbaar in de kringloopwinkels. Ongeveer 45% van de kringloopwinkels is perifeer gesitueerd, dat wil zeggen: buiten de reguliere winkelgebieden. Deze perifere winkels beslaan samen 75% van het totale winkeloppervlak van de kringloopwinkels. De kringloopwinkels die niet perifeer zijn gesitueerd, zijn dus beduidend kleiner. Soms zijn meerdere kringloopwinkels bij elkaar gevestigd. Dit heeft een versterkend effect.

Naar ten minste 1 circulair ambachtscentrum per gemeente

Steeds meer gemeenten beschikken over een circulair ambachtscentrum: één centrale plek waar vrijgekomen grondstoffen, producten en afval binnen de gemeente worden verwerkt, hergebruikt en verkocht. Bijvoorbeeld door een kringloopwinkel, een repaircafé, de milieustraat en een ambachtelijke werkplaats ruimtelijk te clusteren. De overheden en branche streven naar ten minste 1 circulair ambachtscentrum per gemeente.