Zeven jongeren reizen een Scheveningse liefde achterna, van onderduik naar Auschwitz

Nabestaanden aanwezig bij voorstelling over liefdesverhaal in oorlogstijd

Jongeren volgden een jaar lang de voetsporen uit het liefdesverhaal van Ellis en Bernie, de hartstocht die werd verscheurd door de Holocaust. Hun reis komt in een nieuwe theatervoorstelling samen. Laten we bij het bankje beginnen gaat in première tijdens Theater Na de Dam op 4 en 5 mei, in aanwezigheid van de nabestaanden.

Het programma van Het Nationale Theater heeft veel aandacht voor het vieren en herdenken van verhalen die mensen met elkaar verbinden. Op 4 en 5 mei 2023 speelt de voorstelling Laten we bij het bankje beginnen in Theater aan het Spui. Precies een jaar geleden, op 4 mei 2022, maakten zeven jongeren kennis met het verhaal van Ellis Cohen Paraira en Bernie Spier, een jong Haags stel dat door de Tweede Wereldoorlog uit elkaar werd gerukt en daar dagboeken over bijhielden. Het afgelopen jaar hebben de jongeren het verhaal van Ellis en Bernie gevolgd, bestudeerd en eigengemaakt. Ze bezochten onderduikadressen in Utrecht en Amsterdam en reisden samen af naar Krakau, Auschwitz en Berlijn, de dagboeken achterna. Deze herdenking is een ontmoeting tussen het heden en het verleden, een handreiking van deze jongeren naar het stel dat hun voorging. Hun onderzoek en de reis zijn vastgelegd op film en schrift en komen nu samen in een theatervoorstelling. Ook aanwezig zijn de dochter van Ellis, Shulamith Bitran, die hiervoor uit Israël overkomt, en Rietje de Haan-Kooistra, dochter uit de familie die onderduik heeft verleend aan Ellis en haar familie. Later dit jaar verschijnt ook een documentaire over het project.  

Shulamith Bitran, dochter van Ellis: “Hoe dieper we ons in het verhaal begroeven, hoe meer wij begrepen dat het niet alleen een aangrijpend liefdesverhaal van twee jonge mensen was, maar een menselijk verhaal van de hele Nederlandse bevolking, Joden en niet-Joden onder het juk van de bezetting: een monument van mensenliefde én onmenselijkheid.”

Dimphna van Kempen, regisseur: “Wat ik heel bijzonder vind aan de reis, aan dit afgelopen jaar, is hoe je ziet dat iedere keuze een nieuw pad maakt voor deze jongeren. Zij staan op de drempel van de rest van hun leven, net als Ellis en Bernie toen ze op hun bankje zaten. Dit verhaal gaat eigenlijk over het gebrek aan vanzelfsprekendheid. Dat Shulamith hier nu is, is allerminst vanzelfsprekend. We staan met deze jonge makers stil bij  alle afslagen die het leven kan maken.”

Ellis & Bernie

Ellis Cohen Paraira & Bernie Spier, jong en smoorverliefd in oorlogstijd. Ze zitten vaak op een bankje in de Haagse wijk Belgisch Park, waar ze lachen, praten en zoenen. Tot Ellis gezin noodgedwongen onder moet duiken en zij en Bernie afscheid moeten nemen. Ze beloven elkaar om na de oorlog af te spreken op dát ene bankje in Belgisch Park, op een dinsdagmiddag om 16:00 uur. En tot die tijd zullen ze beide een dagboek bijhouden. Echter, waar Ellis de oorlog overleeft zal zij niet worden herenigd met haar geliefde Bernie. Elke dinsdagmiddag reist ze naar Den Haag en wacht daar op Bernie, op hun bankje. Totdat ze in augustus hoort dat mensen die nog steeds niet terug zijn, de oorlog niet hebben overleefd. Bernie is in 1943 in zijn onderduik verraden en meegenomen naar Auschwitz, waar hij op 8 januari 1944 is vermoord. Hun dagboeken werden uitgegeven in 2011 onder de titel: De dagboeken van Bernie & Ellis: Het verhaal van Scheveningse liefde in oorlogstijd.

 Jongeren volgen voetsporen

De zeven jongen ontmoetten elkaar precies een jaar geleden voor het eerst, bij het bewuste bankje. Sophie van Duuren, Petra Cselényi, Cleo van Bergeijk, Daan Tönis, Yara van der Voort, Elise Smoorenburg en Vizhdan Andreeva hebben zich vanuit het hier en nu verhouden tot die liefdesgeschiedenis, de manier waarop deze mensen met elkaar schrijven vergeleken met hoe ze dat zelf doen. Hoe ze hun eerste kus beleefden, hoe ze over seks praten. Laten we bij het bankje beginnen is een toneelstuk als terugblik op 1942, een terugblik op het afgelopen jaar en hoe de woorden van dit liefdesverhaal worden meegedragen met de nieuwe generatie. Zoals Theater Na de Dam het al eerder formuleerde, deze jonge mensen ‘kaatsen tegen de muur van de geschiedenis’. De door hun geschreven tekst komt met videobeelden van hun reis samen op het toneel in een ontroerend eerbetoon.

Theater Na de Dam

Theater Na de Dam is een landelijk initiatief van theatermakers, artiesten, kinderen en jongeren in heel Nederland die zich inzetten om de Nationale Herdenking op 4 mei van extra betekening te voorzien. In heel Nederland worden er nieuwe voorstellingen gemaakt die op hun eigen manier betrekking hebben op de Tweede Wereldoorlog. Het Nationale Theater herdenkt de slachtoffers uit de oorlog met verhalen. In Theater aan het Spui met het verhaal van Ellis Cohen Paraira en Bernie Spier, jong en smoorverliefd in oorlogstijd. In de Koninklijke Schouwburg met het verhaal van de Roma en Sinti - ook wel de vergeten Holocaust genoemd. En in Zaal 3 herdenkt Rob Verhoeven de slachtoffers in de Reinkenstraat.

Het Nationale Theater

Het Nationale Theater is het grootste reizende theatergezelschap van Nederland en maakt voorstellingen voor het hele land. Alle lagen van de theaterwereld komen in Het Nationale Theater samen: een eigen decoratelier en kostuumatelier en drie locaties in het hart van Den Haag. De Koninklijke Schouwburg, Theater aan het Spui en Zaal 3 zijn plekken met een eigen karakter, waar bezoekers nieuw en gevestigd talent meemaken.

 Ruim 350.000 bezoekers zien jaarlijks een programma met 800 voorstellingen van cabaret tot toneel, van dans tot theatercolleges. Het is met HNTjong de enige landelijke theaterorganisatie die voorstellingen voor alle leeftijden maakt.

Het Nationale Theater – Programma 4 en 5 mei 2023

Laten we bij het bankje beginnen              

Do 4 mei 2023, 19:50

Vr 5 mei 2023, 15:00

Vr 5 mei 2023, 20:00

Theater aan het Spui, Spui 187

De Laatste Getuigen 2023 – De vergeten Holocaust van Sinti en Roma

Do 4 mei 2023, 19:50

Koninklijke Schouwburg, Korte Voorhout 3

De Laatste Getuigen staat dit jaar in het teken van verhalen van Sinti en Roma in Den Haag. Bijna alle Sinti en Roma woonden in de oorlogsjaren in buurt van de Vondelstraat, de Veenkade, de Bilderdijkstraat. Verschillende families voelden zich daar veiliger dan in hun wagens aan de randen van Den Haag.

Theater Na de Dam met Rob Verhoeven

Do 4 mei 2023, 20:00

Zaal 3, De Constant Rebecqueplein 20A

Op 22 maart 2023 is het 80 jaar geleden dat de Duitse bezetter in de Reinkenstraat 19, Den Haag, 24 Joodse medeburgers arresteerde en wegvoerde naar Sobibor. Geen van hen keerde terug. Het Nationale Theater gaat dit verdrietige feit herdenken met 2 minuten stilte bij het monument in de Reinkenstraat, gevolgd door een herdenkingsprogramma in Zaal 3.