'Loslaten van sojastandaarden helpt de natuur niet'

Dit is een expertquote van Heleen van den Hombergh, IUCN NL, in het kader van ANP Expert Support. U kunt dit bericht, of delen hiervan gebruiken op uw kanalen. Aanleiding: Bord vol ontbossing - Zembla - BNNVARA

Er zijn vraagtekens over certificering met sojaduurzaamheidsstandaard RTRS (Roundtable on Responsible Soy), zoals ook weer eens bleek in de Zembla-uitzending afgelopen week. RTRS is geen wondermiddel in de strijd tegen ontbossing voor veevoer, maar het loslaten van deze standaard zou een grote stap terug betekenen voor duurzaamheid in de keten.

Momenteel hopen veel organisaties dat de nieuwe EU-wetgeving tegen ontbossing die onlangs gepresenteerd werd het probleem wel gaat oplossen. Dat kan zeker helpen, maar ook dan: controle van de sojaketen blijft nodig. Het zou een gemiste kans zijn daarbij niet ook de mogelijkheden van standaarden zoals RTRS in te zetten. Die controleren namelijk niet alleen op ontbossing en of aan de wet is voldaan ter plekke, zoals de nieuwe EU-wet gaat eisen, maar op meerdere aspecten van duurzame productie.

RTRS gaat verder dan nieuwe EU-wetsvoorstel over ontbossing

RTRS en andere standaarden gaan veel verder dan het nieuwe EU-wetsvoorstel over ontbossing. Zij eisen niet alleen ontbossingsvrije productie, maar ook bescherming van andere ecosystemen, zoals gras- en veenlanden, en het respecteren van arbeids- en mensenrechten, in het bijzonder de rechten van lokale gemeenschappen.

Wetgeving en aanvullende natuurbeschermingsmaatregelen zijn broodnodig

Laat het duidelijk zijn: er vindt nog ontbossing of aantasting van savannes plaats, ook door soja-uitbreiding. Ook wordt wereldwijd veel te weinig gecertificeerde soja afgenomen om de hele markt ontbossingsvrij en verantwoord geproduceerd te maken. Dat is niet de fout van een relatief goede standaard zoals RTRS, want die kan de wereld niet in z’n eentje verbeteren. Wetgeving en aanvullende natuurbeschermingsmaatregelen op landschapsniveau zijn broodnodig om certificering zoals met RTRS juist van de vrijblijvendheid en kleinschaligheid te ontdoen.

Verantwoorde productie en natuurbescherming ter plekke

We moeten natuurlijk voorkomen dat foute soja naar Nederland komt. EU-wetgeving kan daarbij helpen. Het rechtstreeks steunen van ontbossingsvrije verantwoorde productie blijft echter essentieel, juist in risicolandschappen in Latijns-Amerika. Het belangrijkste blijft uiteindelijk: natuurbescherming en verantwoorde productie ter plekke, op welk bord het product ook eindigt: in Nederland, Denemarken of China.

Nieuwe kans

Er is gewoon geen simpele oplossing waarbij de ene aanpak volledig werkt en de andere totaal niet. Het overbodig verklaren van RTRS in Nederland zou echt een stap achteruit betekenen. Nu is juist de kans, met de EU-wetgeving, om niet alleen ontbossing uit de hele Europese keten te halen, maar ook andere belangrijke aspecten van duurzaamheid in de keten te eisen en belonen.

Heleen van den Hombergh is senior expert agro-commodities bij IUCN NL.