Maatschappelijke aanbevelingen in boek “Over de kracht van muziek”

Professioneel gedocumenteerd met maatschappelijke aanbevelingen, in het zojuist verschenen boek

Muziek en brein

Een aansprekend boek over de opmerkelijke invloed van muziek op de mens. Toegankelijk voor een brede doelgroep: amateur- en professionele musici, wetenschappers, geïnteresseerde leken en zorgverleners. Geschreven door Ben van Cranenburgh, neurowetenschapper en musicus. 168 pagina’s, full color uitgevoerd en rijk geïllustreerd. Prijs: € 20.-

Muziek heeft een sterke invloed op ons brein, en daarmee ook op onze maatschappij. Die invloed is raadselachtig, maar wel een feit. Dat heeft consequenties voor onderwijs en zorg.

Antropologen hebben geen enkel volk in onze wereld kunnen vinden waar muziek niet op een of andere manier een rol speelt.

Muziek verrijkt het leven en beschermt tegen aftakeling.

Bovenstaande stellingen gelden vooral voor actief muziek maken. Muziek bestaat eigenlijk niet objectief, maar is een creatie van ons brein: de muzikale emotie, het muzikale betoog en de muzikale beleving bestaan bij de gratie van de hersenen. In de neurowetenschappen is veel onderzoek gedaan over de rol van de hersenen bij muziek. Echter, wetenschappers hebben soms weinig ervaring als actief musicus, ze hebben de muziek niet “van binnenuit” kunnen verkennen. Dat kan leiden tot zinloze of misplaatste uitspraken als “Muziek zit rechts” en “Iedereen is muzikaal”. Dit boek geeft nuances en een krachtige onderbouwing.

Bevindingen over muziek en brein kunnen verregaande praktische implicaties hebben:

Verpleeghuiszorg:

Bij degeneratieve aandoeningen van ons brein (zoals dementie) kunnen “eilanden van intacte functies” bestaan. Vaak betreft dit muziek. Dementie-patiënten kunnen door muziek weer tot leven gewekt worden. Soms worden zelfs bepaalde vaardigheden geaccentueerd.

Scholen:

Muziek doet een beroep op alle uithoeken van ons brein, en heeft daarmee een invloed op (de ontwikkeling van) vele andere functies: taal, rekenen, aardrijkskunde.

Muziekscholen en conservatoria:

Training van motorische muziekvaardigheden gaat altijd hand in hand met zintuiglijke training: gehoor, tastgevoel, noten lezen. Vingervlugheid en Fingerspitzengefühl zijn onlosmakelijk verbonden.

Het sterke accent op noten lezen in onze muziekopleidingen leidt af van waar het eigenlijk om gaat bij muziek: het klankresultaat. Foutloze realisatie van notatie is niet het doel van muziek.

Het boek is geschreven vanuit de ervaringsgebieden neurowetenschappen en muziek.

De neurowetenschappen hebben de musicus iets te bieden: Hoe wordt muzikale informatie verwerkt?  Welke hersengebieden spelen daarbij een rol? Kan muziek therapeutisch worden ingezet?

Omgekeerd vormt de praktijk van de muziek een uitdaging voor de neurowetenschapper: Hoe is die enorme vingervlugheid met behoud van precisie mogelijk? Welke oefenmethodes zijn effectief en waarom? Wat is de oorzaak van muzikantenkramp?

Dit boek brengt ook een pleidooi. Ons brein staat in principe open voor alle muziek en alle muziekinstrumenten. Een breed aanbod is daarom op zijn plaats, zodat iedereen kan kiezen en zich kan ontplooien in een zelfgekozen richting. Vervlakking, eenvormigheid en afbraak van cultuur dreigen echter. Helaas bepalen vooral kijk- en verkoopcijfers het aanbod. Verzet is nodig. Muziek kan op vele fronten een nuttige plaats hebben in onze samenleving: onderwijs, recreatie, cultuur, therapie en zorg.