'Partijen gaan weer de samenwerking zoeken in fraudebestrijding'

Dit is een expertquote van Jethro Vrouwenfelder van IFFC, in het kader van ANP Expert Support. U kunt dit bericht, of delen hiervan, gebruiken op uw kanalen. Aanleiding: MEDIAWATCH: 1300 meldingen van misbruik coronasteun bij UWV | ANP

Veel partijen zijn sinds het uitbreken van de pandemie extra alert op mogelijke fraude met corona-regelingen. Echt grote zaken zijn tot op heden niet aan het licht gekomen, maar de alertheid zorgt wel voor een bijzondere dynamiek. Een van de voornaamste ontwikkelingen is dat partijen veel meer de samenwerking gaan zoeken. In mijn branche, de accountancy, denken we bijvoorbeeld actief mee met verschillende overheidspartijen over indicatoren die kunnen duiden op misbruik van steunmaatregelen. Daarmee dragen accountants in zekere zin bij aan de opsporing van misbruik. We gaan ongetwijfeld voorbeelden zien waarbij klanten omzet hebben gedrukt, met loonsommen hebben gespeeld of nepmedewerkers hebben opgevoerd.

In de traditionele setting doet de accountant een jaarrekeningcontrole en wordt mogelijk, indien daar aanleiding voor is, een Wwft melding gedaan bij de Financial Intelligence Unit, de FIU (de Wwft is de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme, red.). Uit alle meldingen die bij de FIU worden gedaan kunnen dan weer onderzoeken door bijvoorbeeld de FIOD volgen. De tijdens een jaarrekeningcontrole geconstateerde gebeurtenis is op dat moment al lang weer gepasseerd. De periode tussen het zich voordoen van een daadwerkelijke misstand, het ontdekken daarvan en het vervolgens vanuit de opsporing hiernaar handelen kan daardoor heel groot zijn. We moeten dus gaan nadenken over andere vormen van samenwerking om misstanden al in een vroeg stadium te ontdekken en te identificeren. Ook bij overheidspartijen zie je de wil om samen met private partijen na te denken over manieren om zaken snel te detecteren. We hebben een gezamenlijke drijfveer: We willen allemaal voorkomen dat achteraf blijkt dat uit de corona-maatregelen allerlei grote misstanden zijn voortgekomen.

Ik merk dat een partij als het UWV erg bezig is met de vraag hoe ze kunnen signaleren dat er misbruik wordt gemaakt. Het UWV zit goed op de gegevens, maar anderen zijn beter in het analyseren van deze gegevens op basis van bijvoorbeeld algoritmes. Het UWV heeft straks een bak met verdachte subsidieaanvragen. Als ze die, bijvoorbeeld in de vorm van ‘fenomenen’, gaan delen met accountants, kunnen accountants hierop alert zijn gedurende de controlewerkzaamheden. Ik zie rondom dit soort vraagstukken publiek-private denktanks ontstaan. Onder invloed van de corona-crisis ontstaat een toenemend bewustzijn bij zowel private als publieke partijen over het belang van die samenwerking, maar vaak wordt samenwerking los-vast vormgegeven.

Jethro Vrouwenfelder is bestuurslid bij IFFC (Institute For Financial Crime).