'Je doet pas iets tegen seksueel geweld als je het doorhebt'

Dit is een expertquote van Nelleke Westerveld van Movisie, in het kader van ANP Expert Support. U kunt dit bericht, of delen hiervan gebruiken op uw kanalen. Aanleiding: '11 procent studentes slachtoffer seks zonder instemming’ (3) | ANP

Seksueel geweld komt in grote aantallen voor in Nederland. Wegkijken is geen optie, betoogt Nelleke Westerveld, senior projectleider bij Movisie. Ga het gesprek aan, geef voorlichting en bescherm slachtoffers.

Eén op de tien vrouwelijke studenten heeft tijdens de studententijd seks gehad tegen haar wil, blijkt uit recent onderzoek Van Amnestie. Uit datzelfde onderzoek blijkt ook dat (bijna) één op de tien vrouwelijke studenten al vóór de studententijd seks tegen haar wil heeft gehad. Kijken we daarnaast breed naar seksuele grensoverschrijding (w.o. ook zoenen en aanraken tegen de wil), dan heeft 53% van de vrouwen seksuele grensoverschrijding meegemaakt blijkt uit onderzoek van Rutgers.

De gevolgen van seksueel geweld zijn groot. Zo ervaart 70% van de vrouwelijke studenten uit het onderzoek van Amnestie problemen. Hier vallen psychische en seksuele problemen onder, maar ook problemen met de studie, zoals het oplopen van studievertraging of zelfs het wisselen van studie.

Hoe kijken we naar seksueel geweld

Het merendeel van de ondervraagden onderschrijft dat seksuele penetratie zonder wederzijdse instemming onder elke omstandigheid verkrachting is. Echter, 60% van de slachtoffers vindt de eigen ervaring geen verkrachting. Er is een verschil tussen het denken over verkrachting en het zelf slachtoffer zijn. Slachtoffers uit het onderzoek geven aan dat ze zich deels zelf verantwoordelijk voelen. Een mogelijk oorzaak voor dit verschil is te vinden in hoe er gedacht wordt over het aangeven van grenzen.

Uit onderzoek van Movisie onder jongeren geven meiden aan dat ze niet het idee hebben dat jongens grenzen stellen. Jongens willen altijd seks. Meiden leggen de verantwoordelijkheid voor het aangeven van grenzen bij zichzelf. Ook jongens doen dat. Een grote groep jongens geeft daarnaast aan dat ze ook moeite hebben met het doorhebben van (subtiele) grensafbakening. Ze verwachten zelfs zéér expliciet gedrag van meiden (slaan, schoppen, ‘nee’ zeggen). En dat terwijl bekend is dat veel slachtoffers van angst bevriezen en hierdoor verstijven.

Je doet pas iets als je het doorhebt

Gedeelde verantwoordelijkheid en wederzijdse instemming is nog ver te zoeken als de mythen in stand wordt gehouden dat grenzen stellen de verantwoordelijkheid is van meiden. Tel daarbij op dat het bewaken van deze grenzen ook nog zeer expliciet moet gebeuren, dan is er nog veel werk te doen. Mannen, vrouwen, organisaties, onderwijs, werkgevers en politiek: wederzijdse instemming, gelijkwaardigheid en vrijwilligheid zijn de basis voor een gezonde seksuele relatie. Doe iets nu je het doorhebt.

Nelleke Westerveld is senior projectleider sociale veiligheid bij Movisie.