Terugkeer 114 jaar oud Hereke tapijt naar het Vredespaleis na restauratie in Turkije

Meer dan 40 landen hebben bijgedragen aan de bouw van het Vredespaleis door kunstwerken of bouwmaterialen te schenken. Het grootste handgeweven tapijt buiten Turkije werd in 1911 door het Ottomaanse Rijk geschonken en is nu uitgebreid gerestaureerd in zijn plaats van oorsprong, waarbij wetenschap en traditioneel vakmanschap zijn gecombineerd. Na een afwezigheid van bijna twee jaar keert het 160 vierkante meter grote tapijt nu terug naar het Vredespaleis.

Hereke tapijt

Het tapijt van het Vredespaleis heeft een kenmerkend geometrisch Hereke-patroon en bestaat uit 13.704.480 Turkse "Gördes"-knopen. Het heeft een grootte van 160 m² en weegt ongeveer 700 kilogram. Het tapijt siert de vloer van de Japanse Zaal, een van de meest statige zalen van het paleis. Veel conferenties en hoorzittingen, vooral van het Permanent Hof van Arbitrage, worden in deze zaal gehouden. Hoewel Hereke tapijten bekend staan om hun lange levensduur en duurzaamheid, was het Hereke tapijt in het Vredespaleis toe aan restauratie vanwege het intensieve gebruik van deze conferentiezaal. Het Turkse Ministerie van Cultuur en Toerisme bood aan om het tapijt door specialisten in Turkije te laten restaureren.

Logistiek en restauratie

Na het ondertekenen van een protocol tussen de Carnegie Stichting, eigenaar en beheerder van het Vredespaleis, en de Turkse regering in januari 2023, werden de complexe logistieke plannen opgesteld en begon het tapijt in maart 2023 aan zijn reis. Het werd eerst naar het bedrijf Icat in Cruquius in het noorden van Nederland gebracht voor een grondige reiniging. Vervolgens werd het Hereke tapijt per vrachtwagen vervoerd naar Sultanhanı in de Turkse provincie Aksaray. Kort na aankomst reisde een Nederlandse delegatie in november 2023 naar Aksaray om meer te leren over het aanstaande restauratieproces.

Er werd een conserverings- en restauratieplan opgesteld in acht fasen, waarbij verschillende gebieden zoals traditioneel vakmanschap, chemische analyse en restauratietechnieken werden gecombineerd. In een digitale omgeving werd het tapijt verdeeld in 280 gelijke stukken van een halve vierkante meter, en schade werd gedocumenteerd met behulp van de nieuwste technologie. Tijdens deze onderzoeken werden 15 verschillende soorten schade vastgesteld, waarbij bleek dat de meest significante schade slijtage is, veroorzaakt door gebruik van meubels en lopen op het tapijt.

Om te bepalen welke garens meer dan 100 jaar geleden werden gebruikt om het tapijt te weven en welke kleuren werden gebruikt, kreeg het team van experts ondersteuning van de analyselaboratoria van het Turkse Ministerie van Energie (TENMAK - Turkish Energy Nuclear and Mineral Research Council) in Ankara. In overeenstemming met de analyseresultaten van micro-monsters die van verschillende delen van het tapijtoppervlak werden genomen, werden reparatiegarens geleverd die overeenkwamen met de oorspronkelijke garentypes van het tapijt. De kleuren van het tapijt werden bepaald door middel van colorimetrische tests ter plaatse. De garens werden vervolgens geverfd met natuurlijke pigmenten afkomstig van planten en wortels en volgens traditionele methoden.

Een zeer bekwaam team van ervaren ambachtslieden, die ook tapijten voor Buckingham Palace in Londen hebben gerestaureerd, begon vervolgens met de restauratiewerkzaamheden.

Terugkeer ceremonie

Na bijna twee jaar afwezigheid keert het tapijt dat een belangrijk onderdeel is van het culturele erfgoed van het Vredespaleis, in januari 2025 terug naar zijn plaats in de Japanse Zaal van het paleis. Het zal worden onthuld tijdens een feestelijke ceremonie op donderdag 9 januari 2025. Tijdens de ceremonie zullen Piet Hein Donner, voorzitter van de Carnegie Stichting, Z.E. Selçuk Ünal, ambassadeur van de Republiek Turkije in Nederland, Dr. hab. Marcin Czepelak, secretaris-generaal van het Permanent Hof van Arbitrage, en Z.E. de heer Nadir Alpaslan, plaatsvervangend minister van Cultuur en Toerisme van de Republiek Turkije, korte toespraken houden.

Vredespaleis

Het Vredespaleis in Den Haag, Nederland, is het wereldwijde symbool van rechtspraak en vrede. Het opende zijn deuren in 1913 en heeft sindsdien het ideaal van "Vrede door Recht" gediend. Tegenwoordig huisvest het paleis het Internationaal Gerechtshof van de Verenigde Naties, het Permanent Hof van Arbitrage, de Haagse Academie voor Internationaal Recht en de bibliotheek van het Vredespaleis. Het Vredespaleis is eigendom van en wordt beheerd door de Carnegie Stichting.

In 1907, toen de eerste steen van het Vredespaleis werd gelegd, werden landen gevraagd bij te dragen aan de bouw van het paleis. Meer dan 40 landen gaven gehoor aan deze oproep en schonken kunstwerken zoals schilderijen en vazen, of bouwmaterialen zoals hout en marmer. Op deze manier is het Vredespaleis niet alleen een plaats vóór de wereld, maar ook ván de wereld.