Marlies Cordia (1949-2022) was de koningen van het Nederlandse hoorspel

VREELAND, 29 augustus 2022 – Ze bedacht, maakte en regisseerde honderden hoorspelen voor de publieke omroep, werd onderscheiden met de Zilveren Reismicrofoon voor haar hele oeuvre en de Prix Europe voor het beste Europese Radiodrama. Daarnaast leidde ze een hele nieuwe generatie hoorspel- en theaterschrijvers op. Marlies Cordia, die deze maand op 73-jarige leeftijd overleed, werd met recht de koningin van het Nederlandse hoorspel genoemd.

Hoorspelen waren van de jaren ’20 tot in de jaren ’80 populair in Nederland. Hele gezinnen verzamelden zich voor de radio als series als Paul Vlaanderen, Familie Doorsnee en Koek en ei werden uitgezonden. Elke omroep had zijn eigen hoorspelafdeling. 

Marlies Cordia werd op 25 mei 1949 geboren in Den Haag. Na haar studie theaterwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam toonde ze eerst interesse in het Italiaanse volkstoneel, maar werd ze al gauw gegrepen door het radiohoorspel. Van 1977 tot 1995 maakte en regisseerde ze voor de TROS gemiddeld twintig hoorspelproducties per jaar. Vaak gebaseerd op boeken van beroemde schrijvers als Belcampo, Simon Vestdijk, Carel Donck, A.F.Th. van der Heijden en Arnon Grunberg. Ze werkte daarbij met bekende Nederlandse acteurs als Anne-Wil Blankers, Pleuni Touw en Bram van de Vlugt. ,,Marlies was enorm literair ingesteld en las enorm veel boeken. Als ze ’s ochtends aan een dik boek begon had ze het ‘s avonds uit”, vertelt haar echtgenoot Joost de Haan, die ruim vijftig jaar met haar getrouwd was. ,,Ze was heel goed op de hoogte van de Nederlandse, de Engelse en zelfs de Indiase literatuur. Daar haalde ze ideeën voor hoorspelen uit. Daarom zijn de meeste van haar hoorspelen gebaseerd op boeken.”

Nadat de TROS zijn hoorspelbudget in 1996 terugbracht tot een vijfde van wat het was, ging Cordia aan de slag bij de Humanistische omroep. Daar werkte ze tot 2004. In die tijd was ze de laatste in omroepland die fulltime met hoorspelen bezig was. De opkomst van TV, internet en podcasts maakten dat het medium steeds meer naar de achtergrond verdween. Cordia bleef er echter in geloven en richtte in 2005 samen met Vibeke von Saher, een in Nederland wonende Duitse musicologe van Deense afkomst, productiemaatschappij De Hoorspelfabriek op. Dat maakt radiodrama’s voor bedrijven en stichtingen en zet ze op cd, maar de publieke omroep was nog steeds de grootste opdrachtgever. Sinds 2005 maakte De Hoorspelfabriek ruim 40 producties voor omroepen als NTR, VPRO, AVROTROS, BNNVARA en KRO-NCRV. Daarbij werd samengewerkt met vele bekende en nog onbekende acteurs, schrijvers, jong talent, musici en componisten. In 2017 haalde De Hoorspelfabriek een huzarenstuk uit door een hoorspel van 134 afleveringen te maken van het beroemde boek ‘De honderdjarige man die uit het raam klom en verdween’ van Jonas Jonasson. Daar werkten tal van bekende acteurs en BN’ers als Job Cohen en Martin Gaus aan mee. ,,Alle afleveringen werden op NPO Radio 1 op prime time uitgezonden”, vertelt De Haan. ,,Dat liet zien dat er bij de omroepen nog steeds belangstelling is voor hoorspelen.”

Cordia vond het verzinnen van een hoorspel het allerleukst. Daarna begeleidde ze de tekstschrijvers als dramaturg, zocht de acteurs uit, regelde componisten en muziek en deed de regie en vaak ook nog de eindmontage. Haar werk werd in binnen- en buitenland gezien en gewaardeerd, getuige de vele awards en prijzen die ze won of waarvoor ze werd genomineerd. In 1988 al werd ze onderscheiden met een Zilveren Reismicrofoon voor haar gehele oeuvre. In 1989 won ze de Gold Award voor het International Radio Festival van New York voor ‘Nadia’ van Carel Donck. In 1994 en 1996 won ze de eerste prijs op het Ostankino Festival in Moskou voor beste radiodrama. Het hoorspel ‘Ik Zeeuws Meisje’ werd op 19 oktober 2002 onderscheiden met de Prix Europe voor het beste Europese Radiodrama. In 2012 won ze met De Hoorspelfabriek de Prix Italia voor ‘Mama Tandoori’.

Naast al dit werk gaf Cordia van 1993 tot 2012 les in hoorspel- en theaterschrijven en was ze sinds 1993 docent radiodrama aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht (HKU). Ze heeft hele generaties schrijvers opgeleid en warm gemaakt voor het hoorspel. ,,Ik vind dat iedere keer weer een ode aan de menselijke fantasie”, zei ze daar in 2009 zelf over. De Haan: ,,Ze was eigenzinnig en bescheiden, maar binnen de omroepen werd ze met recht de koningin van het hoorspel genoemd.”

Tweeënhalf jaar geleden werd bij Marlies Cordia kanker ontdekt. Ze bleef doorwerken zolang het kon. In 2021 verzorgde ze samen Von Saher nog een hoorspelbewerking van ‘De Kersentuin’ van Anton Tsjechov, met onder meer Monic Hendrickx, Marcel Hensema en Kees Hulst. Toen ze niet meer kon lezen, moest ze stoppen met De Hoorspelfabriek. Op 2 augustus overleed ze. Familie en vrienden hebben op 8 augustus in kleine kring afscheid genomen van Marlies Cordia. Op vrijdag 9 september is er vanaf 13.00 uur een herdenkingsfeest in De Duif, aan de Prinsengracht 756 in Amsterdam. Aanmelden hiervoor kan via www.marliescordia.nl. De herdenking is op deze website ook via een livestream te volgen.