'Zorgrobots lijken niet op mensen'

Dit is een expertquote van Henk Herman Nap, Vilans,  in het kader van ANP Expert Support. U kunt dit bericht, of delen hiervan gebruiken op uw kanalen. Aanleiding: Robots oplossing voor personeelstekorten in de zorg? 'Idee wordt overschat' | Nieuwsuur

In een recent item van Nieuwsuur tempert hoogleraar in 'Haptic Human-Robot Interaction' aan de TU Delft, David Abbink, de verwachtingen rondom de inzet van zorgrobots. "Het idee dat robots een snelle oplossing kunnen zijn voor de personeelstekorten wordt overschat. Het is een complexe uitdaging." De focus gaat teveel uit naar humanoide robots en niet naar de voorbeelden van Kunstmatige Intelligentie die straks echt het verschil maken.

Met verder oplopende personeelstekorten in de zorg, is de hoop nu gevestigd op innovatie: technologie en robots kunnen in potentie meer dan 100.000 werknemers gaan vervangen, zo stond onlangs in een onderzoek. Er is in deze discussie nog te vaak gedacht aan een robot zoals we die kennen uit sciencefiction.

Het duurt nog zeker 20 jaar voordat we humanoïde robots hebben die autonoom zijn. We zullen ook anders moeten kunnen kijken naar robots en afstappen van de robot die op een mens lijkt. Een robot kan ook verwerkt worden in een tafel, stoel, rollator, tillift, douche, etc. Dit type robotica is een stuk grijpbaarder en in potentie van grote waarde voor fysiek werk- en werkdrukverlichting.

Veel van de huidige robots kunnen dagstructuurondersteuning bieden, muziek afspelen en voor vermaak een dansje doen. Wat we ook nodig hebben zijn slimme apparaten die bijvoorbeeld zelfstandig bij iemand steunkousen kan aantrekken of iemand uit bed kan tillen. Deze slimme apparaten hoeven niet op mensen te lijken maar bijvoorbeeld op een slim hulpmiddel zoals een gerobotiseerde tillift of douchehulp.

Het belangrijkste aspect is dat alle nieuwe technologieën die een succesvolle bijdrage gaan leveren, enkel samen met de doelgroep zelf ontwikkeld kunnen worden. Het is belangrijk om de eindgebruiker en andere betrokkenen iteratief mee te nemen in het gehele ontwerpproces, van wensen en behoeften, ontwerp tot validatie.

In het ontwerpgericht werken houden we rekening met het individu en de context. We vragen alle relevante stakeholders om mee te denken en we betrekken partijen die met technologische vernieuwing bezig zijn, ook partijen die de zorg betalen en partijen die toezicht houden op de zorg. Voor het succesvol ontwerpen en implementeren van digitale zorg gebruiken wij het Vilans honingraatmodel en de methode Zinvol Uitproberen is daar een onderdeel van. Alleen zo ontwikkel je zorgtechnologie die de kwaliteit van leven van mensen daadwerkelijk verhogen.

Henk Herman Nap, Senior onderzoeker Ehealth Vilans