'Rigoureuze digitale stappen hard nodig om zorg overeind te houden'

Dit is een expertquote van Frank van Berkel, Morgens B.V., in het kader van ANP Expert Support. U kunt dit bericht, of delen hiervan gebruiken op uw kanalen. Aanleiding: Limburgs ziekenhuis: zorg loopt vast, versoepel niet verder | ANP

David Jongen, bestuurder Zuyderland Ziekenhuis (Heerlen en Sittard) sprak in een open brief zijn zorgen uit over de vastlopende zorg in Nederland. Hij sprak over een giftige cocktail van corona, weglopend personeel en aanhoudende druk op ziekenhuizen ook vanwege inhaalzorg die nog uitgevoerd moet worden. Hij ziet een groot risico op het verder vastlopen van zorg in de komende maanden (toenemende wachtlijstproblematiek, meer druk op personeel).

Natuurlijk heeft David Jongen gelijk als hij schrijft dat we alles op alles moeten zetten om personeel te behouden en de zorg aantrekkelijker te maken voor nieuw personeel. Maar dat zal het probleem zeker niet helemaal oplossen. Het is noodzakelijk om, harder dan nu, gas te geven op de inzet van technologie en vergaande digitalisering. Noodzakelijk om zorg in de toekomst betaalbaar, toegankelijk en kwalitatief hoogstaand te houden.

Omgekeerde beweging

In de beginperiode van de Covid-pandemie zijn medici versneld stappen gaan zetten in digitaal en op afstand werken. Ik zie dat op veel plekken nu terugtrekkende bewegingen gemaakt worden en dat fysieke bezoeken aan het ziekenhuis op veel plekken weer de boventoon voeren.

Dit is de omgekeerde beweging: nog harder gas geven op zorg op afstand is nodig. Nodig om enerzijds patiënten te laten wennen aan zorg op afstand en digitale toepassingen. En anderzijds nodig om ook ziekenhuizen meer ervaring op te laten doen met deze digitale toepassingen.

Versnelling aanbrengen in technologie en digitalisering kan door leiderschap en visie (‘wij werken digitaal tenzij’), versneld en verplicht invoeren van bewezen technologie op het gebied van zorg op afstand (continue monitoring van chronische zieken zoals hart- en diabetespatiënten, monitoring op afstand van klinische patiënten (waar het is nederlandse Mercy Virtual Medical Center?), minimaal 50% van de werktijd digitaal werken in ondersteunende en managementposities.

Rigoureuze stappen

Het is onmogelijk om zonder rigoureuze (digitale) stappen de zorg in Nederland overeind te houden. Meer geld helpt wel om personeel te trekken en te behouden – maar het is onvoldoende om de gevolgen van vergrijzing het hoofd te bieden. De vergrijzingsgolf is daarmee op langere termijn een veel groter probleem dan de huidige Covid-pandemie.

Als we kijken naar de wat meer langere termijn ontwikkeling in de zorg in Nederland dan zien we als gevolg van toenemende vergrijzing de zorgvraag de komende jaren in alle regio’s toenemen. Groei van de zorgvraag van 1a2 % per jaar en een verwachte kostenstijging van 2,9% per jaar tot 2040 (bron RIVM VTV 2018). Waarmee kosten van de zorg tot 2040 zouden verdubbelen tot 174 miljard euro.

Daar komt bij dat als gevolg van diezelfde vergrijzing de uitstroom van personeel in de zorg de komende jaren alleen maar toeneemt. Dat is de echt giftige combinatie: de zorgvraag groeit hard, het personeel dat deze zorgvraag moet opvangen is er straks niet meer.

Frank van Berkel is oprichter en partner van organisatieadviesbureau Morgens, verantwoordelijk voor de zorgmarktgroep