Vier maal Nederland: welk land willen we zijn?

De vier elementen - aarde, water, lucht en vuur – vormden de kern van vier tentoonstellingen die afgelopen jaren langs zes Nederlandse musea reisden. De schilderijen uit het depot van het Rijksmuseum waren aanleiding tot een zoektocht naar de identiteit van Nederland. In het Limburgs Museum is tot 25 mei 2025 de laatste uit de reeks te zien: ‘Hete Vuren’. Projectleider Gerard de Kleijn reisde mee en sprak onderweg met 260 museumbezoekers. De Nederlandse identiteit stond in de gesprekken centraal: wie zijn we, en wie willen we zijn? Zijn bevindingen legde hij vast in de publicatie 'Vier maal Nederland’ die op 18 oktober in het Westfries Museum in Hoorn gepresenteerd werd. www.schattenuithetrijks.nl

Na ‘Lage Landen’, ‘Koele Wateren’ en ‘Hoge Luchten’ is met ‘Hete Vuren’ de elementenreeks compleet. Deze serie reizende tentoonstellingen werd samengesteld door zes Nederlandse musea (Bergen op Zoom, Gouda, Harlingen, Hoorn, Venlo en Zutphen) in samenwerking met het Rijksmuseum. De Stichting Samenwerkende Musea M6, waarin ook het Westfries Museum uit Hoorn participeert, onderzocht in de tentoonstellingen de identiteit van Nederland. In totaal bezochten meer dan 300.000 bezoekers de reeks.

260 tafelgesprekken

Projectleider Gerard de Kleijn reisde mee met de tentoonstellingen en voerde 260 tafelgesprekken met bezoekers. Met de schilderijen - iconische Hollandse meesters - als leidraad kwam de Nederlandse identiteit letterlijk in beeld. Vooral beelden van grazende koeien en schaatsende landgenoten werden door de museumbezoekers als kenmerkend voor Nederland aangewezen. Gemeenschappelijke noemer in bijna alle gesprekken waren het grote belang dat men hechtte aan vrijheid en gelijkheid in Nederland. Ook zorgen werden besproken: zo kwamen polarisatie en toenemende ongelijkheid in de samenleving aan bod, maar ook ongecontroleerde migratie en de ongewisheid van het klimaat. Gerard de Kleijn legde zijn gespreksgenoten tevens de vraag voor: welk land willen we zijn?

Paul Scheffer

In de publicatie ‘Vier maal Nederland’ legde de projectleider zijn bevinden vast en reflecteert hij op het thema en de opbrengsten van het project. Deze publicatie werd door hemzelf toegelicht en besproken op 18 oktober in het Westfries Museum in Hoorn. Een select gezelschap medewerkers van de zeven betrokken musea was daarbij aanwezig: het Rijksmuseum en leden van stichting M6 (Westfries Museum, Limburgs Museum, Museum Gouda, Musea Zutphen, Museum het Hannemahuis, Museum het Markiezenhof). Naast Gerard de Kleijn was publicist Paul Scheffer de tweede spreker tijdens de bijeenkomst. Hij reageerde op 'Vier maal Nederland' en trok de lijn verder door naar het jaar 2050. Welk land willen we zijn? Een van de bij het project betrokken singer-songwriters, Marise den Bakker, trad deze middag op met een lied dat speciaal voor Hete Vuren door haar werd gecomponeerd.

www.schattenuithetrijks.nl

De publicatie Vier maal Nederland te koop in de M6-museumwinkels voor 10 euro.

Foto's: Benno Ellerbroek.

Afbeeldingen: Gerard de Kleijn, Marise den Bakker, Paul Scheffer, de OV-fiets als nieuw symbool van Nederland