Keti Koti viering en herdenking - afschaffing van de slavernij

Op 1 juli 1863 werd de slavernij bij wet afgeschaft in de toenmalige Nederlandse koloniën Suriname en de Nederlandse Antillen. In Nederlands-Indië lag dat officiële moment een paar jaar eerder rond 1860. Zowel de afschaffing slavernij in de Oost als in de West vieren en herdenken we graag met Keti Koti: 'verbroken ketenen'. Het Nationale Theater heeft voor het vierde achtereenvolgende jaar een uitgebreid Keti Koti programma samengesteld. Waaronder de theatrale stadswandeling Den Haag en Slavernij, de voorstelling Koken voor Tjampakka, de talkshow Tijd zal ons leren van Romana Vrede en OTION en de Keti Koti Tafels. Ook een bezoek aan de Slavernijtentoonstelling in het Rijksmuseum maakt onderdeel uit van het programma. Het publiek vertrekt als groep met de bus vanuit Den Haag naar Amsterdam.

Bezoek Slavernijtentoonstelling Rijksmuseum

Het publiek van Het Nationale Theater zal per bus afreizen naar Amsterdam om de Slavernijtentoonstelling te bezoeken in het Rijksmuseum. Bij terugkomst in Den Haag zien ze dan de dinervoorstelling Koken voor Tjampakka van de Veenfabriek (30 juni) of de talkshow Tijd zal ons leren van Romana Vrede en OTION (1 juli) 

Talkshow Tijd zal ons leren / Romana Vrede en OTION 

Romana Vrede gaat met gasten in gesprek en deelt een verzetsverhaal uit haar onderzoek. Ze praat onder meer met Eva Westerhoff, die een belangrijke rol heeft gespeeld in de erkenning van de Nederlandse gebarentaal. Zij werd op haar derde geadopteerd vanuit Indonesië. Op haar vierde kwam men erachter dat ze slechthorend was, inmiddels is zij doof. Daarnaast zijn te gast onderzoeker Maaike Derksen (child separation in Dutch Colonies) en José Tojo (verborgen codetalen en orale overleveringen Marrons). 

Theatrale stadswandeling Den Haag en Slavernij  

Tijdens de theatrale stadswandeling Den Haag en Slavernij loopt de deelnemer langs Haagse plekken die een rol hebben gespeeld in het slavernijverleden. Op de route vertellen acteurs de verhalen die zich op de locaties hebben afgespeeld. De wandeling is ontwikkeld door dr. Valika Smeulders. De wandeling start in de Koninklijke Schouwburg. Al in 1801 werd de eerste anti-slavernij voorstelling opgevoerd in de Haagse Schouwburg. Dit toneelstuk van Dirk van Hogendorp, 'Kraspoekol of de slavernij' moest door acties van demonstranten al na de eerste akte worden afgebroken.  

De wandeling gaat ook langs kunstwerken in het Mauritshuis, in de 17de-eeuw gebouwd als woonhuis van Johan Maurits van Nassau-Siegen. Johan Maurits was van 1636-1644 gouverneur-generaal van ‘Nederlands-Brazilië’. Hij werd lange tijd gezien als een ‘verlicht’ en tolerant bestuurder die kunstenaars en wetenschappers naar Brazilië haalde. Tegenwoordig is er ook aandacht voor zijn rol in de trans-Atlantische slavenhandel en het slavernijsysteem dat de lucratieve suikermolens in Nederlands-Brazilië draaiende hield. 

In het Haags Historisch Museum ontmoet men Cupido en Sideron, twee Afrikaanse kinderen die in slavernij cadeau werden gedaan aan stadhouder Willem V. Midden 18e eeuw arriveerden zij aan het Haagse hof. Bijzondere werken uit de collectie vertellen hun levensverhaal: het schilderij Het Buitenhof tijdens de Haagse kermis (Hendrik Pothoven, 1781), de kunstinstallatie Tronie van Sideron (Tirzo Martha, 2017) en een replica van een (kinder)livrei, dat in opdracht van het HHM vervaardigd werd (Daan Wieman, 2017). 

De wandeling voert verder langs historische plekken waaronder het Binnenhof, Lange Voorhout en de Gevangenpoort. Vijftien nieuwsgierige Haagse jonge mensen werkten tien weken aan een voorstelling over wat en hoe we herdenken. Gedurende de wandeling vertonen zij drie performances, over toen, over nu en wat nog komen gaat.  

Keti Koti Tafel 

De Keti Koti Tafel is een nieuwe traditie waarmee stilgestaan wordt bij de afschaffing van de slavernij. Geïnspireerd op o.a. de Joodse Seder-tafel, de Keti Koti Tafra en het Amerikaanse Kwanzaa bestaat de Keti Koti Tafel uit: een aantal rituelen, muzikale bijdragen die verwijzen naar de slavernijgeschiedenis, een gereconstrueerde slavenmaaltijd en een dialoog. Zo worden persoonlijke ervaringen, emoties en inzichten uitgewisseld waardoor echt wederzijds begrip en empathie kan ontstaan met betrekking tot de gevolgen van het Nederlandse slavernijverleden - waaronder racisme. Maartje Duin en Peggy Bouva (podcast Plantage van mijn voorouders) zijn de Keti Koti tafelvoorzitters in het Mauritshuis, naast de vele andere tafelvoorzitters in Theater aan het Spui komend vanuit het diverse verenigingsleven in Den Haag. 

Jongerenproject Het Is Tijd 

Naar aanleiding van de voorstelling Tijd zal ons leren van Romana Vrede en OTION doken tien jongeren in het slavernij en koloniale verleden. Ze filosofeerden, luisterden muziek, maakten kennis met verzetshelden, bekeken documentaires, lazen boeken en voerden gesprekken. Het resultaat is een voorstelling over verschillende vormen van verzet die op 1 juli in première zal gaan.

De Eeuw van mijn moeder 

Naast de Trans-Atlantische slavernij was er in de Nederlandse kolonies ook slavernij rondom de Indische Oceaan. Daar leden veel vrouwen onder die werden gereduceerd tot de Njai (een huissloof die ook seksuele diensten moest verlenen). De meeste Indo’s hebben een njai als voormoeder. Regisseur Eric de Vroedt vond de zijne en eerde haar en zijn moeder in de Eeuw van mijn moeder. Deze marathonvoorstelling maakt de doorwerking van eeuwen kolonialisme binnen huidige Indo-families duidelijker. 

Toegankelijk voor doven en slechthorenden 

Op 1 juli wordt de theatrale wandeling Den Haag en Slavernij en de talkshow Tijd zal ons leren toegankelijk gemaakt met gebarentolken voor doven en slechthorenden. Met één groep zal een tolk meelopen met de wandeling. 

Over Keti Koti 

Er zijn verschillende namen voor de viering van de afschaffing van de slavernij. Op de Nederlandse Antillen wordt het betiteld als Emancipation Day en op Curacao Dia di Bandera. In Suriname wordt de viering Keti Koti (gebroken Ketenen) genoemd. Het programma komt tot stand in samenwerking met onder meer Het Mauritshuis, Kula Skoro, studentenvereniging Tribez, Haags Historisch Museum, Rabarber, Vrouwenvereniging Afimo, Keti Koti Tafel, Initiatives of Change NL, Haags Vredes Initiatief, United Religions Initiative, Ahmadiyya moskee, Museum Sophiahof, Haagse Kunstkring, het Humanistisch Verbond en dr. Valika Smeulders van het Rijksmuseum. Het Nationale Theater heeft zich aangesloten bij de landelijke theatermanifestatie Theater voor Keti Koti.

Het hele Keti Koti programma van Het Nationale Theater staat op http://www.hnt.nl/ketikoti