'Europese richtlijn over mensenrechtenrapportage had weinig effect'

Dit is een expertquote van Frank Hubers van Open Universiteit, in het kader van ANP Expert Support. U kunt dit bericht, of delen hiervan, gebruiken op uw kanalen. Aanleiding: Dag van de mensenrechten | ANP

Sinds 2014 zijn Europese financiële instellingen verplicht om in hun jaarverslagen te rapporteren over mensenrechten. Maar die Europese wet heeft in Nederland weinig effect gehad. Ook vóór de wet steeg de aandacht voor mensenrechten al. De aandacht nam voor én na de wet langzaam toe. De wet zelf heeft daar nauwelijks effect op gehad. De aandacht voor mensenrechten in jaarverslagen is nog altijd zeer beperkt.

Rapporteren over mensenrechten is verplicht sinds 2014

De EU Richtlijn uit 2014 geeft aan over welke niet-financiële zaken grote beursgenoteerde bedrijven (OOB’s) dienen te rapporteren in hun bestuursverslag. Naast bijvoorbeeld milieu-, sociale en werknemersaspecten en anti-corruptiemaatregelen is dat ook mensenrechten. Bedrijven moeten inzicht geven in hun beleid en prestaties op het gebied van mensenrechten(schendingen).

17 jaar mensenrechten bij Nederlandse financiële instellingen

Samen met mijn collega Thomas Thijssens onderzocht ik hoe grote Nederlandse banken en verzekeraars de afgelopen 17 jaar (2002-2018) hebben gerapporteerd over mensenrechten. Daarbij behandelen we de wetgeving niet, zoals in veel studies gebeurt, als een geïsoleerde gebeurtenis. We zien wetgeving meer als de uitkomst van de voortdurende interactie van de verschillende krachten binnen de specifieke institutionele context en we namen die institutionele context dan ook mee in hun onderzoek. Uit de resultaten blijkt dat rapportage over mensenrechten weliswaar toeneemt met de jaren, maar niettemin zeer gering van omvang blijft. De implementatie van Europese richtlijn laat geen duidelijke toename in rapportage zien. Je kunt je dan ook afvragen of de wet tot meer transparantie heeft geleid, of dat de wet eigenlijk alleen maar formaliseerde wat al gebeurde.

Het onderzoek is gepubliceerd in het Maandblad voor Accountancy en bedrijfseconomie.

Frank Hubers is Universitair docent op het gebied van accounting en financiering bij Open Universiteit.