Prestaties van de waterschappen in beeld

De resultaten van het werk van alle 21 waterschappen staan op een rij in de rapportage Waterschapspeil, die op 4 oktober 2022 is verschenen. Waterschapspeil 2022 is een brede bedrijfsvergelijking, uitgevoerd voor en door de waterschappen over de periode 2019-2021. Zo zijn zij transparant over hun kosten en baten en kunnen ze hun prestaties vergelijken en verbeteren.  Belangstellenden kunnen via Waterschapspeil en de onderliggende databanken meer te weten komen over het waterschapswerk. 

“Met Waterschapspeil willen we als waterschappen laten zien hoe we werken aan veilig, voldoende en schoon water”, zegt Rogier van der Sande, voorzitter van de Unie van Waterschappen. “Waterschapspeil biedt ook inzicht in de manier waarop de waterschappen bijdragen aan verschillende maatschappelijke uitdagingen, zoals omgaan met klimaatverandering, de energietransitie en de ruimtelijke inrichting van Nederland.” 

Enkele feiten en cijfers over het jaar 2021:

•    De waterschappen investeren ruim 1,3 miljard euro in onder meer dijken, gemalen en rioolwaterzuiveringsinstallaties. 

•    Waterschappen beheren ruim 18.000 kilometer aan waterkeringen. In 2021 werken ze aan de versterking van 787 km primaire keringen, die bescherming bieden tegen grote rivieren en de zee, en van 156 km regionale keringen. Tot 2023 zijn de waterschappen nog bezig met het beoordelen van primaire keringen. Dan is de totale opgave in beeld. De primaire keringen moeten in 2050 aan nieuwe veiligheidsnormen voldoen.

•    99,6 procent van de beheergebieden voldoet aan de wateroverlastnormen. In 2016 gold dat nog voor 99,0 procent. Dat neemt niet weg dat sommige gebieden toch tijdelijk onder water kunnen komen te staan, zeker bij piekbuien na droogte. 

•    Waterschappen geven adviezen aan makers van ruimtelijke plannen, zoals gemeentes, provincies of projectontwikkelaars. Het totale aantal wateradviezen, de zogeheten Watertoets, neemt toe van ruim 6.600 in 2019 tot meer dan 8.700 in 2021. De Watertoets wordt daarmee een steeds belangrijker middel.

•    De waterschappen meten op 5.030 locaties de waterkwaliteit. Dat zijn 841 meer locaties dan in 2019. Op 220 locaties worden medicijnresten gemeten en op 184 locaties de zeer zorgwekkende stof PFOS. Waterschappen meten bijvoorbeeld om te controleren of vergunningen worden nageleefd of om vast te stellen waar maatregelen nodig zijn om de waterkwaliteit te verbeteren.

•    Waterschappen hebben een plan voor biodiversiteit, of werken hieraan. De gezamenlijke waterschappen zijn partner van het Deltaplan Biodiversiteitsherstel.

•    De waterschappen beoordelen de waterkwaliteit van 490 zwemlocaties in Nederland. Op de meeste  is de waterkwaliteit stabiel goed, ondanks de zomers die gemiddeld warmer en droger worden.

•    De waterschappen zuiveren het rioolwater. Daarmee voldoen ze voor 98% aan de kwaliteitseisen. Dit percentage is al jaren hoog. Bij de zuivering van rioolwater winnen de waterschappen in toenemende mate energie en grondstoffen terug, zoals zoet water en cellulose.

•    De waterschappen zijn goed op weg naar 100 procent energieneutraliteit in 2025: ze zijn in 2021 voor 66 procent energieneutraal. Ze produceren zonne-energie en biogas door slibvergisting op de rioolwaterzuiveringsinstallaties. Daarnaast wekken ze ook elektriciteit op met windturbines. 

•    Waterschappen hebben afspraken gemaakt om bepaalde producten en diensten digitaal aan te bieden, om zo hun dienstverlening te verbeteren. Vanaf 2023 is dit ook wettelijk verplicht. In 2021 wordt 60 procent van deze producten en diensten volledig digitaal aangeboden. 

Van elkaar leren 

Ieder jaar leveren alle waterschappen gegevens aan over hun prestaties en kosten voor de zogeheten Waterschapsspiegel. De data worden online ontsloten via het WAVES-dashboard. Hierin staan gegevens over bijvoorbeeld werkzaamheden op het gebied van waterveiligheid, schoon en voldoende water, het zuiveren van rioolwater en de financiën. Met dit online dashboard kan iedereen de prestaties van waterschappen met elkaar vergelijken. Eens in de 2 jaar verschijnt er een samenvattende rapportage, onder de naam Waterschapspeil. Daarnaast verschijnen er ook themarapportages die meer duiding en toelichting geven op de gegevens.