Gelderland Grensland: een reis door vier eeuwen landschaps

De grenzen van de provincie Gelderland zijn door de eeuwen heen nogal eens gewijzigd door politieke twist en wapengekletter. Tegelijkertijd is de Nederlandse landschapschilderkunst beïnvloed door steeds veranderende esthetische idealen en kunststromingen. De verscheidenheid van de provincie Gelderland heeft kunstenaars echter altijd geboeid en geïnspireerd. Als het niet de nobele historie was van het oude hertogdom, dan was het wel de verscheidenheid van de natuur die de kunstenaar verleidde naar Gelderland af te reizen. CODA Museum presenteert in aansluiting op het erfgoedfestival ‘Over Grenzen van Gelderland’ van 17 juni tot en met 23 september 2018 Gelderland Grensland. Deze tentoonstelling brengt landschapschilderkunst en -tekenkunst van de zeventiende tot en met de twintigste eeuw samen. Een uitgelezen kans om door de provincie Gelderland te reizen aan de hand van meesterwerken uit vier eeuwen kunstgeschiedenis!

De werken in Gelderland Grensland zijn verstillingen van politieke en kunstzinnige ontwikkelingen die de schoonheid van het Gelders landschap en de Gelderse grenzen op  uiteenlopende wijze in beeld brengen. De tentoonstelling geeft een weidse en doorlopende blik op de provincie en de natuurlijke inspiratie die de provincie kunstenaars door de eeuwen heen heeft geboden. Grote meesters uit de zeventiende eeuw als Jan van Goyen, Jacob van Ruisdael en Meindert Hobbema trokken naar het oosten van de Nederlanden om de ongerepte natuur te schilderen die in het verstedelijkende Holland steeds minder te vinden was. Een eeuw later bleef het Gelderse landschap zichtbaar in de grote behangschilderingen en in gouaches en aquarellen die verzameld werden in encyclopedische atlassen. De landschapsschilderkunst beleefde in de negentiende eeuw een hoogtepunt door schilders die in Gelderland woonden of naar plaatsen als Oosterbeek – Nederlands eerste kunstenaarskolonie – trokken. Het werk van bijvoorbeeld Johannes Warnardus Bilders, Frederik Hendrik Hendriks, Jacob Cremer, Willem Roelofs, de gebroeders Maris en Anton Mauve tonen de ontwikkeling van de Romantische kracht en religieuze beleving van het landschap tot de latere impressionistische weergave van de natuur. De kunstschilders uit de twintigste eeuw zijn vernieuwend in de representatie van het Gelderse landschap in de schilderkunst. Zo zijn De Stijl-voormannen, Piet Mondriaan en Vilmos Huszár, onlosmakelijk verbonden met de provincie Gelderland.

Gelderland Grensland sluit aan op het erfgoedfestival ‘Over Grenzen van Gelderland’ en is de verwezenlijking van de wens van professor en kunsthistoricus Henk van Os om na De ontdekking van Nederland (2008, CODA Museum) een tweede tentoonstelling met Gelderse kunst/kunst over Gelderland te realiseren.

CODA Museum heeft deze unieke tentoonstelling kunnen realiseren door de ruimhartige bruikleenverstrekking van onder ander het Rijksmuseum Amsterdam, Museum het Valkhof, Panorama Mesdag, het Gemeentemuseum Den Haag, Stedelijk Museum Amsterdam, Stedelijk Museum Zutphen en van een aantal privéverzamelaars. Bijzonder is het groot aantal bruiklenen uit Museum Arnhem dat, tijdens de sluiting en verbouwing van het museum, een belangrijk deel van de collectie op deze manier zichtbaar en toegankelijk houdt voor publiek. CODA Museum ontwikkelt in samenwerking met het Stedelijk Museum Zutphen, het Voerman Museum in Hattem, Villa Mondriaan in Winterswijk en het Noord Veluws Museum Nunspeet gedurende de looptijd van Gelderland Grensland een programma dat inwoners van de provincie en toeristen letterlijk laat reizen door de provincie en haar schilderkunst.

Gelderland Grensland is mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van de provincie Gelderland, het Prins Bernard Cultuurfonds en toont onder andere werk van Jan van Goyen, Barent Avercamp, Joris van der Haagen, Isaak Ouwater, Jan de Beijer, Jacob van Strij, Johannes Warnardus Bilders, Jacob Cremer, Matthijs Maris, Anton Mauve, Sientje Mesdag, Jan Mankes, Jan Voerman en Willem den Ouden.

www.coda-apeldoorn.nl/GG