De Europese Commissie heeft een framework gepubliceerd dat de ‘soevereine cloud’ voor het eerst objectief meetbaar maakt. Een soevereine cloud is een cloudomgeving waarmee een organisatie aan de vereisten voor digitale soevereiniteit kan voldoen. Het framework introduceert concrete criteria die onderscheid maken tussen echte soevereiniteit en "sovereignty washing", het misleidend verkopen van cloud- of digitale diensten als soeverein.
Het is belangrijk om als organisatie soeverein te zijn omdat je daarmee controle houdt over je data, technologie en juridische kaders, en zo digitale autonomie en bescherming tegen externe afhankelijkheden waarborgt. Dit verkleint risico’s op geopolitieke druk en compliance-problemen door eisen van je klanten.
Het framework werkt met twee complementaire beoordelingssystemen. Het SEAL-systeem (Sovereignty Effectiveness Assurance Level) werkt als toegangsdrempel per aanbesteding. Providers die het vereiste SEAL-niveau niet halen, worden uitgesloten van aanbesteding. De Sovereignty Score bepaalt welke gekwalificeerde aanbieder wint, gebaseerd op acht objectieven met verschillende wegingen.
De Commissie past het framework direct toe in een aanbesteding van 180 miljoen euro over 6 jaar. Tussen december 2025 en februari 2026 worden maximaal vier providers geselecteerd. Deze contracten bepalen of het framework werkt.
Controverse
CISPE, de branchevereniging van Europese cloudproviders, uit kritiek: Amerikaanse hyperscalers (AWS, Azure, Google Cloud) die al 70 procent van de Europese markt controleren, kunnen via EU-dochtermaatschappijen hoog scoren ondanks fundamentele niet-EU-afhankelijkheden. De centrale vraag: kunnen providers met lage scores op strategische (15 procent) en juridische soevereiniteit (10 procent) dit compenseren via de overige 75 procent?
Niet perfect, maar bruikbaar
Voor het eerst hebben we concrete, verifieerbare criteria in plaats van vage marketing-claims. Wat werkt: meetbaarheid, holistische benadering, marktwerking op basis van transparantie.
Waar ik wakker van lig: de SEAL-drempels zijn cruciaal. De te lage minimumeisen maken het framework waardeloos. Sovereignty washing blijft daarmee een risico.
De eerste contracten bepalen of dit een gamechanger wordt of een papieren tijger. Het framework geeft ons eindelijk de tools; nu moeten we ze nog durven gebruiken.