Farmaceuten verschuiven winsten massaal naar belastingparadijzen

Den Haag, 18 september. De grootste farmaceutische bedrijven ter wereld rapporteren opvallend veel winst in belastingparadijzen, zo blijkt uit nieuw onderzoek van Oxfam Novib vandaag. Terwijl Abbott, Johnsson & Johnson, Merck en Pfizer tussen 2013 en 2015 een winstmarge van zo’n 5% lijken te hebben in ontwikkelingslanden en zo’n 7% in ontwikkelde economieën, is de winstmarge met 31% opvallend veel hoger in notoire belastingparadijzen, waaronder Nederland. De vier bedrijven hebben samen zo’n 135 dochterondernemingen in Nederland. Door winstverschuiving lopen veel landen belastinginkomsten mis, die vaak hoognodig zijn voor het verbeteren van de toegang tot gezondheidszorg.

Uit het nieuwe Oxfam-onderzoek blijkt ook hoe weinig transparant deze bedrijven zijn over waar ze hun winsten maken en waar ze belasting betalen. Door dit gebrek aan data is het slechts mogelijk een zeer grove schatting te maken van de winstverschuiving en de gerelateerde belastingontwijking.

In het Oxfam Novib beleidspaper ' Medicijn voor armoede' is de publiek beschikbare financiële data van de farmaceutische bedrijven Pfizer, Merck, Johnson & Johnson en Abbott tussen 2013 en 2015 geanalyseerd. Op basis van deze data schat Oxfam in dat deze bedrijven naar schatting $ 3,8 miljard te weinig aan belasting lijken te betalen in Australië, Denemarken, Frankrijk, Duitsland, Italië, Nieuw-Zeeland, het VK, de VS, Thailand, India, Ecuador, Colombia, Pakistan en Chili.

Esmé Berkhout, Oxfam Novib belastingexpert  "Geneesmiddelenbedrijven lijken regeringen te belazeren door belastingen te ontwijken. Daarnaast gebruiken ze hun macht en invloed om de prijzen van medicijnen hoog te houden en te lobbyen voor meer belastingvoordelen. Overheden hebben de belastinginkomsten hard nodig voor het verbeteren van de toegang tot gezondheidszorg.”

Ella Weggen, pleitbezorger mondiale gezondheidszorg, Wemos: “ Het is goed dat Oxfam heeft gekeken naar belastingontwijking door deze farmaceuten. Op veel vlakken laat de farmaceutische industrie burgers in de kou staan, onder meer door hun monopolie te gebruiken om medicijnenprijzen extreem hoog te houden. Belastingontwijking doet de reputatie van de farmaceutische bedrijven geen goed en ontzegt overheden geld dat ze hard nodig hebben om te investeren in gezondheidszorg.”

Pfizer, Merck, Johnson & Johnson en Abbot zijn de bedrijven achter bekende geneesmiddelenmerken zoals Neutrogena, Anadin en Tylenol. Ze behoren tot 's werelds grootste farmaceutische bedrijven met een wereldwijde, gezamenlijke omzet van $ 1,8 biljoen in de periode van 2006 tot 2015.

Het Oxfam Novib-beleidspaper ' Medicijn voor armoede ' beschrijft ook hoe deze Farma-reuzen de gezondheid van arme mensen ondermijnen door te hoge prijzen te hanteren voor medicijnen. Deze zijn vaak onbetaalbaar zijn voor openbare gezondheidsdiensten. Bijvoorbeeld, een standaard 12-weekse kuur met Pfizer's borstkankergeneesmiddel Paclitaxel, kan worden geproduceerd voor $ 1,16 maar wordt verkocht voor $ 276 in de VS en $ 912 in het VK. Het rapport beschrijft ook hoe de farmaceutische industrie haar economische en politieke macht gebruikt om het overheidsbeleid inzake belastingen, handel en gezondheid in hun voordeel te laten uitvallen - met name in de VS, waar de industrie elk jaar meer dan $ 200 miljoen besteedt aan lobbyisten en politieke donaties.

"Deze farmaceutische bedrijven presenteren zichzelf als bastions van maatschappelijke verantwoordelijkheid, maar hun dagelijkse bedrijfspraktijk vertelt een ander verhaal. Pfizer, Merck, Johnson & Johnson en Abbot moeten eerlijk belasting betalen; hun medicijnen betaalbaar maken en stoppen met het manipuleren en beïnvloeden van overheidsbeleid voor eigen gewin.´ aldus Berkhout

Nederland heeft al een aantal zinvolle maatregelen aangekondigd tegen belastingontwijking, maar om echt een einde te maken aan Nederland als belastingparadijs zijn er aanvullende stappen nodig. Zo zou Nederland er op moeten aandringen dat bedrijven transparant zijn over waar ze actief zijn en waar ze belasting betalen; Nederland moet zelf ook veel transparanter zijn over de belastingafspraken met grote bedrijven; en sterkere maatregelen nemen tegen de doorstroom van winsten via Nederland naar andere belastingparadijzen" zo stelt Berkhout.