'Zuiden en oosten extra gevoelig voor droogte door zandgronden en hoge ligging'

Dit is een expertquote van Jaco van Wezel, Weeronline, in het kader van ANP Expert Support. U kunt dit bericht, of delen hiervan gebruiken op uw kanalen. Aanleiding: Boeren op Veluwe beperkt in sproeien van gewassen - Omroep Gelderland

Dat de droogte juist in het zuiden en oosten vaak het ergst is heeft te maken met de grondsoort en de hoogte van het landschap in combinatie met een kleinere hoeveelheid regen die er valt. Door de hoge ligging en de zandgronden droogt het landschap veel sneller uit dan in bijvoorbeeld het Groene Hart.

De natste gebieden van het land zijn de Veluwe en de Randstad en de minste neerslag valt gemiddeld aan de oostgrens, in het oosten van Brabant en in Midden-Limburg. In de natste regio’s valt in een gemiddeld jaar ongeveer 950 mm neerslag. In de droogste delen van het land is dit ongeveer 750 mm.

Verschillen in het landschap

In de noordwestelijke helft van het land staat het grondwater standaard veel hoger dan in het oosten en zuiden. Flinke stukken van bijvoorbeeld Zuid- en Noord-Holland liggen zelfs lager dan het zeeniveau en zouden onder water komen te staan als we zouden stoppen met wegpompen van water. Zo lang er water via rivieren, zoals de Rijn, Nederland binnenstroomt zal het nooit echt droog worden in de kustprovincies. Langdurige droogte kan in deze gebieden wel problemen veroorzaken, zoals verzilting (toename van het zoutgehalte) van het grondwater.

In het oosten en zuiden van Nederland is dat anders. Zeker op de hogere zandgronden in provincies als Brabant, Limburg, Gelderland en Overijssel zit grondwater vaak meer dan een meter diep en op sommige plekken zelfs meer dan twee meter diep. Na een droog jaar kan het grondwater zomaar een halve meter lager zitten dan gebruikelijk en dit herstelt zich niet met een paar natte dagen.

Zand houdt geen water vast

Het is niet alleen de hoge ligging in het landschap, waardoor het water in het zuiden en oosten van het land snel wegzakt. Zand heeft in tegenstelling tot klei en veen niet de eigenschap om water vast te houden. Dit speelt ook een rol in de snelle uitdroging van de grond. Bovendien warmen zandgronden sterker op en bevinden ze zich in de warmste delen van het land. De warmte versterkt de uitdroging dan weer verder.

Dit is een expertquote van Jaco van Wezel, hoofdredacteur, Weeronline.