NU’91: ‘handreiking IGJ over medicatie uit werkvoorraad belangrijke stap’

Nieuwegein, 12 december 2024 - Beroepsorganisatie NU’91 herkent het beeld dat wordt geschetst in het factsheet ‘Veilige zorg: Voorkom meenemen medicijnen voor eigen gebruik’ van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd, dat donderdag verscheen. Het probleem kwam aan het licht na een NU’91-peiling van afgelopen voorjaar. Voorzitter Femke Merel van Kooten: “Hieruit bleek dat bijna de helft van de zorgprofessionals weleens medicatie inneemt uit de werkvoorraad. We zijn dan ook blij dat de inspectie dit signaal serieus heeft genomen en nu met deze handreiking komt.”

In het document waarschuwt de IGJ voor de gevaren en gevolgen van het meenemen van medicatie voor eigen gebruik op de werkvloer, zoals verslaving en zelfs ontslag. Zo blijkt dat in de periode 2021 tot en met 2023 vijfennegentig zorgprofessionals ontslag werd aangezegd, omdat er sprake was van het meenemen van medicatie. De meeste ontslagen zorgprofessionals waren afkomstig uit de ziekenhuizen en de verpleeghuissector, bij beide waren dat er tweeënveertig. Van Kooten: “Dat zijn schokkende cijfers, zeker als je bedenkt dat dit ontslag mogelijk voorkomen had kunnen worden. In veel instellingen ontbreekt namelijk een beleid over dit onderwerp en dat is zeer onwenselijk. Waar ligt namelijk de grens als de begrenzing vanuit de werkgever ontbreekt? Vaak zijn werknemers zich niet eens bewust dat het niet is toegestaan. In alle gevallen, van paracetamol tot aan zwaardere medicatie, is het meenemen van medicijnen uit de voorraad van je werkgever voor eigen gebruik strafbaar. Door deze handreiking van de IGJ kan het gesprek hierover nu op landelijk niveau worden gevoerd. Het is een essentiële eerste stap om ervoor te zorgen dat elke Nederlandse zorginstelling hierover een helder en eenduidig beleid gaat vormen.” 

Uit de peiling van NU’91 bleek eerder dat het in bijna 80 procent van de gevallen gaat het om pijnstillers die zonder recept verkrijgbaar zijn, zoals paracetamol. Toch worden ook soms slaappillen (24 procent) of zwaardere medicatie (3%), die enkel op recept te krijgen is, uit de werkvoorraad gepakt. Hierbij gaat het om opiaten zoals oxycodon of fentanyl. Volgens de factsheet van de inspectie geven zorgprofessionals verschillende redenen aan voor het meenemen van de medicijnen, zoals: hoge werkdruk, veel wisselende diensten en hoge belasting door nachtdiensten. Ook privéproblemen en onvoldoende betrokkenheid van leidinggevenden spelen vaak een rol. Dit beeld komt ook naar voren in de peiling van de beroepsvereniging.

Van Kooten: “Het is duidelijk dat er op preventief vlak een wereld te winnen is. Zorgprofessionals doen meestal namelijk niet zomaar een greep in de medicatiekast, maar vaak zit er een hele problematiek achter. Het IGJ doet in dit document een aantal belangrijke aanbevelingen, die wij ondersteunen en grotendeels ook al eerder hebben gedaan. Het als team met elkaar in gesprek gaan over medicatiegebruik op de werkvloer, bijvoorbeeld. En de actieve(re) rol van werkgevers om de oorzaak van het medicijngebruik te achterhalen. Verder ook een strikte opiatenregistratie, het verkleinen van medicatievoorraden of het standaard neerleggen van EHBO-dozen met daarin paracetamol. Dat laatste is een simpele, maar effectieve oplossing om te voorkomen dat een zorgprofessional het überhaupt uit de werkvoorraad hoeft te pakken.

Van Kooten hoopt dan ook dat het factsheet van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd goed door de zorgsector wordt opgepakt. “Het zou fantastisch zijn als deze handreiking voor verdere bewustwording zorgt én uiteindelijk bijdraagt aan een veiligere en gezondere werkomgeving voor alle zorgprofessionals.”