'De specialist ouderengeneeskunde bespaart zorgkosten en daarmee kan de zorgpremie omlaag'

Dit is een expertquote van Amnon Weinberg van ZBVO, in het kader van ANP Expert Support. Aanleiding: Geen grote stijgingen zorgpremie door corona | NOS

De zorgkosten ten gevolge van de vergrijzing stijgen al jaren ongebreideld door zonder goede analyse en interventie. Onze maatschappij gaat, op basis van medische vooruitgang, uit van maakbare zorg en ontkent daarmee het natuurlijke proces van achteruitgang en sterven. Gedurende de behandeling van chronische ziektes zoals van hart, longen en kanker ontstaat het kantelpunt dat de achteruitgang van zelfstandigheid en kwaliteit van leven niet meer te remmen.

Het markeren van deze kwetsbaarheid vindt nauwelijks plaats, terwijl dat juist zo belangrijk is met de patiënt realistische scenario’s te bespreken en daarmee de patiënt de ruimte te geven om diens gewenste invulling aan het verdere beloop te geven. We zijn teveel bezig met niet altijd zinnig doorbehandelen, het trachten het sterven uit te stellen terwijl de fase van afscheid nemen en waardig sterven aangebroken is.

Het bewezen gevolg is dat de spoedeisende eerste hulp en ziekenhuizen van tijd tot tijd overspoeld worden met kwetsbare ouderen waar ze niets mee kunnen. In de huisartsenpraktijken ontbreekt echter de tijd en expertise om kwetsbare ouderen tijdig in kaart te brengen en ongewenste/onnodige behandelingen en verwijzingen te voorkómen. De hieruit voortvloeiende kosten ten gevolge van onnodig vallen, conditieverlies, vereenzaming, medicatiegebruik en dus ziekenhuisopname zijn hoog; het verlies van kwaliteit van leven is navenant.

De specialist ouderengeneeskunde is dé expert op het gebied van integrale zorg (op alle domeinen van het functioneren) voor ouderen. Als regiebehandelaar kan hij de coördinatiefunctie van de huisarts ondersteunen en de liaison zijn met het ziekenhuis. Daarmee bevordert hij de doelstellingen van Triple Aim: betere gezondheid, beperking van zorgkosten, betere kwaliteit van leven voor de patiënt (en diens naasten). De specialist ouderengeneeskunde als “multimorbiditeits” dokter met bijzondere aandacht voor preventie, veiligheid én kostenbesparing.

De toegevoegde waarde van deze rol is al op meerdere plaatsen in de praktijk is aangetoond. De bekostiging van de specialist ouderengeneeskunde wordt echter door de zorgverzekeraars onvoldoende gefaciliteerd. In de toenemende vergrijzing bespaart de zorgverzekeraar dan kosten en kan de zorgpremie omlaag. Vanuit verpleeghuizen maar ook vanuit andere organisatievormen staan de specialisten ouderengeneeskunde te trappelen om de ouderenzorg verder te brengen. Juist in de coronatijd is het ontbreken en dus de urgentie hiervan in de thuissituatie benadrukt: dementiezorg dichtbij huis, palliatieve zorg en Advance Care Planning (anticiperende gespreksvoering inclusief behandelwensen).

Dit is symptomatisch voor gebrek aan visie en ontkennen van de behoeften van verzekerden. Hieraan gekoppeld draagt ook de overheid het belang van ontschotting in de zorg, regionale samenwerking, transitie van zorg en modernisering van bekostigingsmodellen onvoldoende uit.

De confronterende basisvraag blijft dan ook: Hoe zou u het voor uzelf en uw naasten geregeld willen hebben als u kwetsbaar wordt? Vroeg of laat krijgen we er allemaal mee te maken. Dan zou het geruststellend zijn als u kunt rekenen op de specialist ouderengeneeskunde.

Amnon Weinberg is specialist Ouderengeneeskunde bij ZBVO.