'Windmolens hebben beter klimaatbeleid nodig'

Ineens hebben windmolens de wind tegen. Fabrikanten kijken daarom naar de overheid om overeind te blijven. Toch laten ze zelf nog steken vallen om echt klimaatneutraal te worden. Als er al nieuwe regels moeten komen, dan ook voor het terugdringen van hun klimaatschade. 

Mensen lijden aan slapeloosheid door windturbines, kopte De Telegraaf maandag, kort nadat het FD had geschreven dat de bouw van windparken op zee dreigt stil te vallen omdat het te duur wordt. Het goede nieuws is dat Europa's klimaatcommissaris Hoekstra vorige week zei dat meer geld naar schone technologieën moet gaan.

Maar er moet ook béter beleid komen voor windmolens. Van het gevallen kabinet zal dat niet komen. In en na de verkiezingen is er hopelijk wel aandacht voor. 

Windmolens leveren ontegenzeggelijk een positieve bijdrage aan de energietransitie. Maar dit jaar komt in Europa zo'n 60.000 ton composietafval vrij uit afgedankte windmolens. In 2050 naar verwachting veertien keer zoveel. 

Veel turbines maken niet het aantal rondjes waarvoor ze zijn ontworpen. Omdat grotere modellen meer stroom opwekken, en energie vooropstaat, worden ze vaak ruim vóór het einde van hun levensduur van 20 tot 25 jaar vervangen. Dankzij een levendige handel in tweedehands turbines eindigen gelukkig niet alle windmolens vroegtijdig op de storthoop, maar ook heropbouw elders zorgt voor onnodige klimaatschade. Bovendien eindigen de meeste wieken, van hoogwaardig materiaal vervaardigd, nu nog in de verbrandingsoven, of als grondstof voor cement.

Het is duidelijk dat het anders moet. Maar zolang windmolenfabrikanten geen verantwoordelijkheid dragen voor wat er na gebruik met hun wieken gebeurt, blijft de energietransitie een lineair systeem waarin we de ene soort afval door de andere vervangen. 

Om nieuwe bladen recyclebaar te maken, moeten die worden opgebouwd uit terugwinbare materialen, modulair van structuur zijn, en voorzien van een materiaalpaspoort. Dat kost tijd en geld, maar is essentieel voor een circulaire energietransitie.  

Willen we de norm verschuiven naar volledig circulair ontwerp, waarbij grondstoffen hun waarde behouden in gesloten ketens, dan moet de sector ook ontwerpen voor demontage, componenten hergebruiken en secundaire grondstoffen inzetten. Dat betekent grondige herziening van productieprocessen en logistiek. 

De sector kan dit alleen met helder en standvastig overheidsbeleid, te beginnen met een CO₂-heffing op afvalverbranding, belasting op nieuwe materialen en subsidies voor herverwerking.

De EU kan ontwerpeisen verplicht stellen, en koppelen aan vergunningen en aanbestedingen. En ze kan producenten juridisch verantwoordelijk maken voor de volledige levenscyclus van hun bladen. Een echt duurzame energietransitie begint bij beleid.