'Nederlands medicijngebruik heeft een vernietigende impact op het milieu'

Dit is een expertquote van Judith de Bree, adviseur duurzaam ondernemen, Stichting Stimular.

U kunt dit bericht, of delen hiervan gebruiken op uw kanalen, met vermelding van de naam van de expert en organisatie. Aanleiding: Risico's voor waterleven door concentraties medicijnen in oppervlaktewater

Ieder jaar belanden 190 ton medicijnresten en 30 ton contrastmiddelen in het oppervlaktewater. Dit maakt het waterleven ziek en verontreinigt ons water. Het is goed dat daar onderzoek naar gedaan wordt, maar het probleem is nog veel groter.

Vanuit huishoudens komen tonnen medicijnen als psychofarmaca, pijnstillers en de pil in het afvalwater. Rioolwaterzuiveringen zijn niet toegerust op het filteren ervan, daarom komen ze in het oppervlaktewater terecht. Dit veroorzaakt orgaanschade en hormoon- en gedragsveranderingen bij waterdieren. De balans van de natuur raakt hierdoor uit evenwicht. En de natuur heeft het al zwaar, ook uitgespoeld stikstof en fosfaat schaden het waterleven. Het gevolg: dode zones in het water waar niets meer kan leven en ernstig verontreinigd water. Vanuit zorginstellingen komen minder medicijnen vrij dan huishoudens, maar daar dreigt antibioticaresistentie in het afvalwater.

Een ketenprobleem

Maar de problemen beginnen eerder in de keten. Volgens het RIVM komt zo’n 40 procent van de uitstoot van de zorg door geneesmiddelen en chemicaliën. We halen veel medicijnen uit Azië, waar productieprocessen vervuilender zijn en we transporteren ze de wereld over. Een deel wordt nooit gebruikt: we vernietigen 100 miljoen euro per jaar aan ongebruikte medicijnen. Bepaalde medicatie had voorkomen kunnen worden als de zorgprofessional meer tijd en kennis had voor een leefstijlgesprek.

Een ketenaanpak

Vorig najaar is de derde Green Deal Duurzame Zorg getekend. Daarin zijn doelstellingen gepresenteerd die dit veelkoppig monster tackelen, zowel vanuit de bron als end-of-pipe. Momenteel wordt gewerkt aan sectorale uitvoeringsplannen om die doelen te behalen. Het is de hoop dat die concreet genoeg zijn want het systeem moet drastisch anders. In de zorg, maar zeker ook in de medicijnketen.