Geen toename van negatieve online ervaringen onder jongeren in coronajaar

Het blijkt dat jongeren sinds corona niet vaker te maken hebben met negatieve ervaringen op het internet, zoals online seksueel misbruik en cyberpesten. Veel jongeren ervaren de sfeer op social media ook als positiever. Dit blijkt uit onderzoek van het Safer Internet Centre Nederland. Het onderzoek is uitgevoerd onder 1.164 jongeren in de leeftijd van 12 t/m 25 jaar in het kader van Safer Internet Day die vandaag plaatsvindt. Deze dag staat jaarlijks in het teken van het stimuleren van veilig en verantwoord internetgebruik door jongeren.

Helpwanted.nl, de hulplijn voor online seksueel misbruik, zag tijdens de eerste lockdown een verdubbeling van het aantal meldingen. Woordvoerder Simone Belt: “Wij wilden graag weten of de toename in onze meldingen betekende dat jongeren inderdaad meer negatieve ervaringen op het internet hadden. Dat blijkt niet zo te zijn. Wij zijn positief verrast door deze uitkomsten.”

Vóór corona had een derde (33%) van de jongeren weleens een negatieve ervaring op het internet, tijdens corona slechts ruim een kwart (28%). Belt: “Een mogelijke verklaring voor de verdubbeling van de meldingen is dat de negatieve ervaringen weliswaar niet zijn gestegen in aantal, maar dat de incidenten serieuzer zijn en daarmee de behoefte aan hulp groter. En omdat jongeren in tijden van corona minder makkelijk met vrienden of een mentor praten, zoeken ze hun toevlucht eerder bij een hulplijn.”

Sexting niet vervelend en geen toename door corona

In het onderzoek werd ook gevraagd hoe jongeren sexting tijdens de lockdown beleefden. Er is onderscheid gemaakt tussen de leeftijdscategorieën 12-18 jaar en 19-25 jaar. De oudere groep is overwegend positief over sexting* (59%). Bij de 12- tot 18-jarigen is dat anders: 64% van hen heeft sexting vóór corona als vervelend ervaren; tijdens corona zakte dit percentage naar 39%. Voor corona zag 19% van deze groep sexting als iets leuks, tijdens corona was die groep iets groter: 28%. Het positieve oordeel over sexting onder 12- tot 18-jarigen is tijdens corona dus iets gestegen.

Sexting blijkt ook niet te zijn toegenomen tijdens corona. Voor allebei de groepen geldt dat ze sinds corona minder aan sexting deden; de jongvolwassenen gingen van 22% naar 14%; de pubers van 10% naar 6%. Dat sexting door een deel van de jongeren als iets leuks wordt gezien, versterkt de overtuiging van deskundigen dat sexting onderdeel uitmaakt van een normale seksuele ontwikkeling.

Positief geluid op social media

Het gebruik van social media van jongeren op alle platformen is toegenomen; de grootste stijgingen zien we op YouTube (68%), Instagram (53%) en WhatsApp (51%). Wat wel opvalt, is het feit dat jongeren aangeven online niet meer negatieve dingen te hebben meegemaakt dan vóór corona. Uit andere onderzoeken blijkt dat de lockdown op veel vlakken niet gemakkelijk is voor jongeren, maar het internet lijkt wel een lichtpuntje te hebben gebracht. Veel jongeren zeggen de sfeer online positiever te ervaren dan voorheen. Ze geven aan meer contact met anderen te hebben, meer positiviteit te ervaren, meer en leukere content te zien en ze hebben het gevoel steun te krijgen van anderen. Marjolijn Bonthuis, woordvoerder van het Safer Internet Centre, "Het is voor ons heel mooi om te zien dat sociale media ook een positieve functie kunnen vervullen voor kinderen en jongeren in deze tijd. Dat benadrukken we ook graag naar ouders." Met name op TikTok wordt de sfeer als positiever beleefd (40%) in vergelijking met andere platforms. TikTok is dus mogelijk een goede uitlaatklep of afleiding gebleken tijdens de lockdown. Jongeren die zich wel negatief uitlaten over de sfeer, hebben vooral last van te veel berichten over corona, agressie en negativiteit.

Over het onderzoek

In het kader van Safer Internet Day is een onderzoek uitgevoerd om inzicht te krijgen in de online gevolgen van corona voor jongeren tussen de 12 en 25 jaar. Aan het onderzoek hebben 1.164 jongeren deelgenomen. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het Safer Internet Centre Nederland, een partnerschap tussen drie partijen: ECP | Platform voor de InformatieSamenleving (met de website VeiligInternetten.nl), het Expertisebureau Online Kindermisbruik, hulplijn Helpwanted.nl en Netwerk Mediawijsheid. Bekijk hier de highlights van het onderzoek.

*Het versturen van naaktbeelden, -video’s of spannende berichtjes via apps, sms’jes of social media.

Over Safer Internet Day

Safer Internet Day is op 9 februari 2021 en is een initiatief van de Europese Commissie. Op deze jaarlijks terugkerende dag wordt in meer dan 100 landen wereldwijd aandacht gevraagd voor veilig en verantwoord internetgebruik door jongeren. Kijk op www.saferinternetcentre.nl en www.betterinternetforkids.eu voor meer informatie over Safer Internet Day.

Over het onderzoek

Het onderzoek is gehouden onder een representatieve steekproef van 1.164 jongeren van 12 t/m 25 jaar. De jongeren zijn ondervraagd door middel van een online vragenlijst (chat survey) via een online respondentenpanel. Het onderzoek is uitgevoerd door CHOICE insights + strategy in de periode van 28 december 2020 tot 6 januari 2021.