'Grensoverschrijdend gedrag mag niet getolereerd worden'

Dit is een expertquote van Annemarie van Hinsberg, Movisie, in het kader van ANP Expert Support. U kunt dit bericht, of delen hiervan gebruiken op uw kanalen. Aanleiding: Studenten amper naar vertrouwenspersoon na incidenten (3) | ANP

Pesten, discriminatie, intimidatie en seksueel grensoverschrijdend gedrag; één op de vijf studenten zegt wel eens slachtoffer te zijn geweest van een sociaal onveilige situatie. 64 procent van de slachtoffers deed geen melding, aldus recent onderzoek van ResearchNed in Utrecht. De reden: wat zij meemaakten zou niet ernstig genoeg zijn en er is weinig vertrouwen in dat er iets met de melding gedaan wordt. Sommige studenten weten zelfs niet waar ze kunnen melden.

Deze bevindingen komen overeen met eerder KIS-onderzoek onder jongeren naar meldgedrag bij ervaren discriminatie: 94 procent van de jongeren die discriminatie heeft meegemaakt, maakt daar geen melding van bij een antidiscriminatievoorziening in de gemeente of bij de politie. Belangrijkste redenen: ‘het heeft toch geen zin’ en onbekendheid met de mogelijkheden om te melden. En misschien wel het meest zorgwekkende: de ervaringen werden gezien als een ‘fact of life’, waar je maar mee moet leven.

Dat jongeren hun ervaring met grensoverschrijdend gedrag ‘normaal’ of ‘niet ernstig genoeg’ vinden, legt het echte onderliggende probleem bloot. Namelijk, er is in de samenleving, onder jongeren zelf en in organisaties waar zij werken, studeren, sporten of (vrije) tijd doorbrengen vaak geen duidelijke norm dat dergelijk gedrag niet oké is. Het lijkt niet hoog op de prioriteitenlijst te staan om aan te pakken.

Better safe than sorry

De verontrustende cijfers in het ResearchNed-onderzoek schreeuwen om aandacht. Ook binnen onderwijsinstellingen voor wo, hbo en mbo zijn structurele veranderingen nodig. Dat begint bij het aanpakken van de organisatiecultuur. Zet in op het bespreekbaar maken van pesten, discriminatie, intimidatie en (seksueel) gedrag. Stel duidelijke normen die grensoverschrijdend gedrag afkeuren. Onderzoek van Movisie naar sociale normen laat zien dat de heersende norm een bepalende factor is voor het gedrag van mensen. Beïnvloeding van die norm kan een effectieve manier zijn voor verandering van (ongewenst) gedrag. Het ontwikkelen van een gemeenschappelijk normstellende kader kan hierbij helpen. Het werkt preventief, geeft handvatten om de ernst van het gedrag te beoordelen en te bepalen hoe te handelen.

Een laagdrempelige en heldere meldprocedure en opvolging van meldingen is daarbij een belangrijk onderdeel. Want het slachtoffer voelt zich gesteund, de pleger kan een passende sanctie krijgen en de instelling draagt de norm uit dat dit grensoverschrijdend gedrag niet getolereerd wordt. Ook draagt melden of aangifte doen bij de politie bij aan het agenderen en vergroten van de urgentie om het probleem via politie, Openbaar Ministerie of via politiek Den Haag aan te pakken.

Annemarie van Hinsberg is programmaleider sociale stabiliteit, Movisie.