'Onaanvaardbare verschillen vereisen meer aandacht overheid'

Dit is een expertquote van Marjet van Houten, Movisie

U kunt dit bericht, of delen hiervan gebruiken op uw kanalen, met vermelding van de naam van de expert en organisatie. Aanleiding: SCP: ongelijkheid in Nederland is structureel en hardnekkig | ANP

Het SCP rapporteert in zijn publicatie ‘Eigentijdse ongelijkheid’ grote verschillen tussen groepen mensen. Eén op de zes Nederlanders heeft een tekort aan basale bestaanszekerheid: werk dat je past, een dak boven je hoofd, geen diepe armoede of onoverkomelijke schulden, toegang tot zorg en onderwijs in een veilige leefomgeving. Met name de ‘onzeker werkenden’ en het ‘precariaat’ trekken op alle fronten aan het kortste eind. Van deze groepen vindt meer dan 50 procent dat de overheid niet of onvoldoende voor hen doet.

Bestaanszekerheid is een mensenrecht dat door de overheid geborgd moet worden. In de praktijk gebeurt dat onvoldoende.

Zo krijgt ruim een miljoen Nederlanders geen toegang tot de arbeidsmarkt, terwijl ze graag willen en ook kunnen werken. Paradoxaal genoeg hebben we naast een personeelstekort ook een inclusietekort, zoals de OESO dat noemt.

Het werk ligt op straat, letterlijk en figuurlijk in de wijken, maar de arbeidsmarkt werkt niet voor iedereen. Niet voor mensen met een beperking of kwetsbaarheid, fysiek, verstandelijk, psychisch of sociaal. Niet voor migranten, voor ouderen, voor langdurig werklozen. Zij krijgen soms jarenlang geen kans om via arbeid te participeren en raken maatschappelijk aan de zijlijn.

Het bestaansminimum moet absoluut omhoog, dus de uitkeringen en het minimumloon. Dat scheelt al een boel. Maar het gaat niet alleen om geld. Het gaat om een menswaardig bestaan. Arbeid, en in bredere zin participatie, vertegenwoordigt niet alleen economische waarde. Even belangrijk is de maatschappelijke waarde en de zingeving die werken kan geven. Dat iemand werkt, ook onbetaald, is van grote invloed op diens bestaanszekerheid. Naast de directe link tussen arbeid en inkomen is er wisselwerking tussen werk, gezondheid en sociaal functioneren, zoals ook het SCP rapport laat zien.

De ‘inclusieve arbeidsmarkt’ gaat dus om meer dan economische waarde. We moeten anders gaan kijken, denken en vooral doen. Organiseer arbeid zo dat we dat inclusietekort opheffen. Het barst in Nederland van de initiatieven waar mensen waardevol werk verrichten. Maar die komen te weinig in beeld bij gemeenten, en zijn daardoor zelf bestaansonzeker. Het is tijd dat zij aan zet komen.