'Krachtige wetgeving voor verantwoorde mijnbouw belangrijker dan ooit'

Dit is een expertquote van Mark van der Wal, IUCN NL, in het kader van ANP Expert Support. U kunt dit bericht, of delen hiervan gebruiken op uw kanalen. Aanleiding: Oxfam komt met rapport Eerlijke Pensioenwijzer over mensenrechten en olie-, gas- en mijnbouwbedrijven | ANP

Nederlandse pensioenfondsen ondernemen onvoldoende actie wanneer mijnbouw-, olie- en gasbedrijven waarin zij beleggen, betrokken zijn bij ernstige mensenrechtenschendingen. Dit blijkt uit onderzoek onder de tien grootste pensioenfondsen van ons land. Zij beleggen in gas-, olie- en mijnbouwbedrijven die betrokken zijn bij structurele mensenrechtenschendingen. Mede vanwege de energietransitie neemt de vraag naar metalen en mineralen almaar toe. Internationale standaarden en wet- en regelgeving met betrekking tot verantwoorde mijnbouw worden daarmee nog belangrijker.

De pensioenfondsen die werden onderzocht voldoen niet aan ‘de VN-richtlijnen voor bedrijven en mensenrechten’. Deze verplichten grote beleggers actie te ondernemen bij schendingen waaraan zij zijn gelinkt. Ook moeten ze laten zien wat ze doen om die schendingen te voorkomen of op te lossen.

De pensioenfondsen onderschrijven de richtlijnen op papier, maar in de praktijk geven ze er onvoldoende opvolging aan. Ze ondernemen in de meeste gevallen geen actie als er sprake is van mensenrechtenschendingen en natuurverwoesting door de mijnbouwbedrijven waarin zij beleggen. Dat was bijvoorbeeld het geval toen een dam van het Braziliaanse mijnbouwbedrijf Vale doorbrak, met rampzalige gevolgen voor mens en natuur. De Nederlandse pensioenfondsen met aandelen in Vale ondernamen maar beperkt actie om het bedrijf na de ramp tot verantwoording te roepen, zo blijkt uit het onderzoek van de Eerlijke Pensioenwijzer.

Behalve bestaande wet- en regelgeving zijn er ook vrijwillige duurzaamheidsnormen, zoals het Initiative for Responsible Mining Assurance (IRMA), waar mijnbouwbedrijven zich aan kunnen committeren. Deze sectorstandaarden stellen vaak hogere eisen aan bescherming van mensenrechten en biodiversiteit dan nationale wet- en regelgeving. Steeds meer investeerders stellen eisen op het gebied van dit soort standaarden en richtlijnen. Ook pensioenfondsen kunnen de mijnbouwbedrijven waarin zij beleggen aan de hand van dit soort standaarden beoordelen en zo voorkomen dat hun investeringen leiden tot mensenrechtenschendingen.

Mark van der Wal, Senior ecoloog en contactpersoon grondstoffen, IUCN NL