Tijdelijk vuurwerkverbod geen oplossing voor mensen met hulphond

KNGF Geleidehonden betreurt de tijdelijkheid van het vuurwerkverbod dat het kabinet afgelopen weekend aankondigde. Twee derde van de mensen met een KNGF-hond is namelijk het slachtoffer van vuurwerkknallen tijdens het werken met de hond. Dat blijkt uit onderzoek van KNGF Geleidehonden, uitgevoerd door onderzoeksbureau Markteffect. Vuurwerkknallen hebben forse impact op het leven van veel mensen die afhankelijk zijn van een hulphond, zoals blinden en mensen met PTSS. Geschrokken hulphonden kunnen hun werk vaak tijdelijk of langdurig niet meer of niet goed uitvoeren, met alle gevolgen van dien. KNGF Geleidehonden start een petitie en roept hiermee op tot een permanent verbod op consumentenvuurwerk met strenge handhaving.

Het onderzoek werd uitgevoerd onder 292 cliënten van KNGF Geleidehonden, met een blindengeleidehond, een assistentiehond (naast de rolstoel) of een buddyhond voor mensen met autisme of PTSS (posttraumatische stressstoornis). Een kwart van de ondervraagden die nare ervaringen met vuurwerk benoemt, zegt dat dit in de aanloop naar oudejaarsavond wekelijks of zelfs dagelijks gebeurde.

‘Veiligheid en leefbaarheid hoogste prioriteit’

Meta Neeleman, directeur van KNGF Geleidehonden: ‘Wij willen dat de politiek zijn verantwoordelijkheid neemt en de veiligheid van - en leefbaarheid voor - zijn inwoners als hoogste prioriteit stelt. Dus ook voor mensen met een beperking. Uiteraard zijn we opgelucht dat er dit jaar geen vuurwerk mag worden afgestoken om de zorg te ontlasten, maar met een tijdelijk verbod begint de ellende voor mensen met een hulphond volgend jaar gewoon opnieuw. Wij pleiten voor een permanent algeheel landelijk verbod. Zo’n verbod zet bovendien pas zoden aan de dijk als politie ook hogere prioriteit geeft aan het handhaven ervan.’

Nachtmerrie voor baas en hulphond

Een hulphond is een stabiele, betrouwbare hond die altijd voor zijn baas klaarstaat. Maar het steeds zwaardere knalvuurwerk veroorzaakt veel angst en paniek. Hierdoor moeten hulphonden vaker tijdelijk - en soms zelfs blijvend - hun functie neerleggen. Voor mensen die afhankelijk zijn van een hulphond betekent dit dat hun leven hierdoor flink wordt beperkt. Driekwart van de hulphondenbazen ervaart vuurwerkknallen zelf als (heel erg) vervelend. Bij bazen met een buddyhond PTSS is dit zelfs ruim 9 op de 10. De knallen en flitsen zijn een nachtmerrie voor baas én hulphond.

Merendeel hulphonden angstig voor vuurwerk

Uit het onderzoek blijkt dat 3 op de 5 hulphonden angstig of gespannen reageert op vuurwerkknallen. Ook spreekt 58 procent van de ondervraagden over een echte gedragsverandering bij de hond, tijdens de vuurwerkperiode. Dit speelt zowel op momenten dat de hond met hen werkt als wanneer de hond rust houdt.

Maar liefst 37 procent van de ondervraagden geeft bovendien aan dat de vuurwerkperiode een nasleep had op het gedrag van de hulphond. De honden vertoonden angstig of schrikachtig gedrag op straat en zelfs in huis. In sommige gevallen durven hulphonden na zo’n ervaring helemaal niet meer naar buiten. Het gevolg is dat veel honden zich niet kunnen focussen op het geleide- of assistentiewerk.

80 procent hulphonden ondersteund tijdens vuurwerkperiode

4 op de 5 ondervraagden geeft aan de hulphond te moeten ondersteunen als er vuurwerk wordt afgestoken. Veel van hen zeggen zich tijdens de vuurwerkperiode niet meer te laten begeleiden door de hond. Ook kiezen ze voor stillere plekken of andere tijdstippen om de hond even uit te laten. Anderen zeggen de hond helemaal niet meer mee naar buiten te nemen of zien zich genoodzaakt iemand anders erbij te zoeken om hen te helpen bij het over straat lopen. Omdat het vuurwerkgeknal steeds vroeger in het jaar begint, duurt de vuurwerkperiode elk jaar langer. Hierdoor wordt het voor veel mensen met een hulphond steeds ondoenlijker om hun normale leven nog aan te passen. Opvallend is dat vooral PTSS-patiënten gedurende de vuurwerkperiode tijdelijk met de hond verhuizen naar een vuurwerkvrij vakantiepark. Maar liefst 1 op de 5 mensen binnen deze groep zegt hiervoor te kiezen.

Schrikbarende cijfers tonen noodzaak petitie

Neeleman noemt de onderzoekscijfers schrikbarend. ‘Dit kun je als samenleving niet zomaar naast je neerleggen. Waar de decembermaand voor de meeste Nederlanders een feestmaand is, is het voor mensen met een hulphond vaak een ware nachtmerrie. Elk jaar staat hun leven - én dat van de hulphonden waarvan ze afhankelijk zijn - door het vuurwerk volledig op zijn kop.’ KNGF Geleidehonden wil publiek en politiek de ogen openen en startte een petitie die oproept tot een permanent landelijk verbod op consumentenvuurwerk. De petitie voor een algeheel verbod op consumentenvuurwerk is te vinden via: geleidehond.nl/stopvuurwerk.

Campagne

Naast de petitie start KNGF Geleidehonden in de maand december een campagne op social media en tv. Het doel is het publiek bewust maken van de impact van vuurwerk op mensen die afhankelijk zijn van een hulphond. Het effect van het moeten missen van de hond als essentieel hulpmiddel én als maatje, is veel groter dan menig vuurwerkafsteker zich kan voorstellen. De knallen en flitsen zijn niet alleen traumatisch voor de hond; maar ook voor hun baas. Blinden en slechtzienden zien het vuurwerk niet aankomen en kunnen het daardoor moeilijk ontwijken. Dit veroorzaakt angst en verlies van oriëntatie. Mensen met PTSS rapporteren vaak herbelevingen van een traumatiserende ervaring. De onverwachte knallen veroorzaken bij kinderen met autisme soms zeer zware angstaanvallen.

‘Elke knal klink als een explosief’

Eén van de ondervraagden is oorlogsveteraan én PTSS-patiënt: ‘Eén vuurwerkknal brengt mij gelijk terug naar het geluid van mortiergranaten. Ik beleef oorlogssituaties direct opnieuw in mijn hoofd en daarvan raak ik volledig in paniek.’

Een van de respondenten met een blindengeleidehond zegt: ‘Ik laat mijn hond uiteraard nog wel uit, maar ik beperk de werkactiviteiten. Ik ga bijvoorbeeld niet naar een verjaardag van een vriendin, ik probeer boodschappen doen te vermijden en ik plan hoognodige activiteiten in de vroege ochtend, in de hoop dat de vuurwerkafstekers dan nog slapen.’

---------------------------------------------------------------------------------------------------

Over KNGF Geleidehonden (Stichting Koninklijk Nederlands Geleidehondenfonds)

KNGF Geleidehonden wil zoveel mogelijk mensen met een beperking een beter leven geven met een speciaal opgeleide hond. Een hulphond vergroot hun bewegingsvrijheid en zelfstandigheid en opent letterlijk werelden. Sinds de oprichting in 1935 zijn duizenden honden geschoold voor blinde en zeer slechtziende mensen. Daardoor bezit de organisatie een schat aan kennis en ervaring op het gebied van hond en handicap. Deze vakkennis zet de organisatie tegenwoordig ook in voor mensen met andere handicaps: bijvoorbeeld mensen in een rolstoel, (oud-)geüniformeerden met PTSS of kinderen met autisme. Voor het opleiden van deze honden is de stichting grotendeels afhankelijk van giften en nalatenschappen.