'Voorkom polarisatie door overeenkomsten in samenleving te benadrukken'

Dit is een expertquote van Annemarie van Hinsberg, Movisie, in het kader van ANP Expert Support. U kunt dit bericht, of delen hiervan gebruiken op uw kanalen. Aanleiding: Burgemeesters bijeen over langetermijnstrategie tegen polarisatie | ANP

Burgemeesters in het Veiligheidsberaad uitten in hun overleg met Grapperhaus vorige week hun zorgen over de toegenomen spanningen in de samenleving als gevolg van corona. Vandaag gaan ze verder praten over een langetermijnstrategie om polarisatie tegen te gaan. Voorzitter burgemeester Bruls stelde dat hij al jaren geen energie meer in de ‘gepolariseerden’ steekt en hij roept anderen op om zijn voorbeeld te volgen. Alleen met de ‘niet-gepolariseerden’, de meerderheid, wil hij een gesprek aan gaan. Hij draagt hiermee juist bij aan polarisatie door de gepolariseerden en de niet-gepolariseerden als twee tegenovergestelde en homogene groepen tegenover elkaar te plaatsen.

Ga ook met angstige burgers in gesprek

De ‘niet-gepolariseerden’ ziet hij als ‘de meerderheid’, waaronder de mensen met twijfels. Hij wil laten zien dat hij ze begrijpt. Aandacht en luisteren naar zorgen en twijfels van mensen is zeker belangrijk. Neem hun bezorgdheid serieus. Belangrijk is om ook met angstige of kritische burgers in gesprek te gaan en hen te beschouwen als onderdeel van de maatschappij: burgers die het beste willen voor de samenleving.

Maak de diversiteit binnen groepen zichtbaar

Bruls bedoelt met die ‘gepolariseerden’ waarschijnlijk de mensen die radicale denkbeelden verspreiden op sociale media en complotdenkers die je in zijn ogen ‘toch niet kunt overtuigen’. Uit onderzoeken blijkt dat juist het zichtbaar maken van de diversiteit binnen een groep zorgt voor minder vooroordelen ten aanzien van de ‘outgroup’, hetgeen polarisatie vermindert.

Benadruk het gemeenschappelijke

In plaats van polariseren is het effectiever om in de communicatie te benadrukken wat we met elkaar gemeenschappelijk hebben. Gedeelde belangen zijn een beter startpunt voor het vinden van overeenkomsten dan vooraf gegeven ‘grote’ identiteiten, zoals 'de relschoppers' of 'de gepolariseerden'.

Omstanders op sociale media

Sociale media kunnen een makkelijke uitlaatklep bieden aan opgekropte boosheid en frustratie. Beschermd door de anonimiteit uiten mensen zich online vaak extremer. Waar iemand in real life hoort of ziet aan iemands reactie dat een opmerking niet oké is, is er op sociale media geen directe feedback. Onderzoek naar de rol van omstanders, mensen die getuige zijn van haatspraak en polariserende posts op sociale media, laat zien dat het belangrijk is om niet te negeren maar in actie te komen. Omstanders kunnen zich uitspreken tegen de haatdragende of intimiderende berichten en opkomen voor elkaar. Volgers van de afzender van de berichten kunnen ook het verschil maken. Het werkt namelijk goed als mensen uit de ‘eigen groep’ zich uitspreken.

Annemarie van Hinsberg, Programmaleider sociale stabiliteit, Movisie.