'Overheid en politici moeten zich meer inleven om polarisatie te verminderen'

Dit is een expertquote van Annemarie van Hinsberg, programmaleider sociale stabiliteit, Movisie.

U kunt dit bericht, of delen hiervan gebruiken op uw kanalen, met vermelding van de naam van de expert en organisatie. Aanleiding: Burgerperspectieven bericht 2 2022 | Publicatie | Sociaal en Cultureel Planbureau

Driekwart van de Nederlanders ervaart meer polarisatie en maakt zich zorgen. Over verslechterde omgangsvormen en verharding van het politieke en publieke debat. En over uitingen die zij als extreem of radicaal ervaren. Dit blijkt uit recent onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Wat is nodig om hier verandering in te brengen en polarisatie in de samenleving te verminderen?

Mensen storen zich eraan dat in het debat vooral kleine groepen met een harde toon veel aandacht vragen en krijgen, onder meer in de media. SCP adviseert politici en media daarom om hieraan minder aandacht te geven en de verschillen minder te benadrukken. Want het benadrukken van tegenstellingen kan deze juist onnodig uitvergroten. Ofwel, wat je aandacht geeft groeit. Dus wil je minder polarisatie, biedt dan liever podium aan het zogenaamde ‘grijze’ midden, dat met al haar ‘ shades of grey’ veel verschillende perspectieven biedt op het vraagstuk dat ter discussie staat.

Maar ook wat je geen aandacht geeft kan groeien. En niet alle polarisatie is slecht. Soms is het nodig om met stevige taal of acties zaken onder de aandacht te brengen. Als mensen het gevoel hebben dat niet naar hen wordt geluisterd of dat zij niet serieus genomen worden in hun ervaren onrecht, zullen zij steeds luider en steviger van zich laten horen. Met name in relatie tussen burgers en de overheid zien we dit afgelopen jaren steeds vaker. Denk aan boosheid over de coronamaatregelen of de protesten rond het stikstofbeleid.

Meerdere onderzoeken laten zien dat als een overheid onvoldoende luistert naar en ontvankelijk is voor de wensen, ideeën en vooral zorgen of hartenkreten van mensen, dit wantrouwen zaait en polarisatie veroorzaakt tussen burgers onderling en tussen overheid en burgers. Geen aandacht geven aan mensen die zich op harde of zelfs extreme manier uiten, kan dus ook averechts werken. Natuurlijk moet er gehandhaafd worden als mensen over de schreef gaan. Maar het is belangrijk dat politici en representanten van de overheid zich inleven in hun perspectieven en meningen. Door oprecht interesse te tonen en te luisteren naar mensen. Om te proberen te begrijpen, hetgeen iets anders is dan begrip hebben.