Advies bevestigt exportverbod Israël; NGO’s: regering, trek conclusie en kies andere koers

Zojuist adviseerde de advocaat-generaal aan de Hoge Raad om de eerdere uitspraak, waarmee het Haagse gerechtshof iedere door- en uitvoer van onderdelen van F-35-gevechtsvliegentuigen met eindbestemming Israël verbiedt, te handhaven. Oxfam Novib, PAX en The Rights Forum, de initiatiefnemers van de gewonnen zaak bij het gerechtshof in februari, verwelkomen het positieve advies dat hen sterkt in hun fundamentele bezwaren tegen de Nederlandse handelswijze. Zij roepen de regering op niet langer te wachten en zelf te kiezen voor een andere koers. De medeplichtigheid bij het gruwelijke geweld in Gaza dient zo snel mogelijk te stoppen. Het geeft aan dat internationaal recht en mensenrechten nageleefd moeten worden. Dit is wat ons betreft de enige logische koers.

Het gerechtshof oordeelde in februari van dit jaar dat er een duidelijk risico bestaat dat met de F-35’s ernstige schendingen van het humanitaire oorlogsrecht worden gepleegd in Gaza. Hiermee stelde het gerechtshof Oxfam Novib, PAX en The Rights Forum toen in het gelijk. De advocaat-generaal bevestigt met zijn positieve advies de eerdere uitspraak van het Haagse gerechtshof. Alle bezwaren van de staat zijn door de advocaat-generaal verworpen. De uitvoer van F-35-onderdelen vanuit Nederland naar Israël ligt sinds 12 februari 2024 stil. Het advies van de advocaat-generaal onderstreept nogmaals het cruciale belang van fundamentele mensenrechten en de verantwoordelijkheid van de Nederlandse staat om er alles aan te doen om genocide waar ook ter wereld te voorkomen.

Michiel Servaes, directeur Oxfam Novib: “We hebben zeer naar dit advies uitgekeken. Hiermee is een stop op wapenexport vanuit Nederland naar Israël onvermijdelijk. In combinatie met de uitspraak van februari, de voorlopige maatregelen van het Internationaal Gerechtshof én de vorige week aangekondigde arrestatiebevelen van het Internationaal Strafhof is het signaal vanuit juridische hoek klip en klaar. De Nederlandse regering doet er verstandig aan om nú naar het recht te luisteren en om haar medeplichtigheid bij ernstige oorlogsmisdaden en een mogelijke genocide in Gaza per direct te stoppen.”

Liesbeth Zegveld, advocaat namens de drie organisaties: “Gaza is het toneel van menselijk lijden dat met geen pen meer te beschrijven valt. Dat de staat moet stoppen met daaraan bij te dragen, lijkt zó evident. Het advies van de advocaat-generaal brengt erkenning van de fundamentele mensenrechten, die iedere dag worden geschonden in Gaza, weer dichterbij. Wij hopen ten zeerste dat de Hoge Raad het advies van de advocaat-generaal overneemt. Het eindoordeel van de Hoge Raad zou dan ook geheel in lijn zijn met het eerdere tussenvonnis van het Internationale Gerechtshof over mogelijke genocide in Gaza en de uitgevaardigde arrestatiebevelen van het Internationaal Strafhof.”

Met de F-35-gevechtsvliegtuigen voert Israël dagelijks aanvallen uit op zogenoemde ‘veilige zones’, ziekenhuizen en VN-scholen waar ontheemde Palestijnen naar toe zijn gevlucht. Sinds 7 oktober 2023 zijn er al meer dan 43.000 Palestijnen gedood. Het overgrote deel hiervan zijn burgerslachtoffers. Hervatting van de uitvoer van F-35-onderdelen vanuit Nederland zou de de Nederlandse staat medeplichtig maken aan ernstige schendingen van het internationaal recht. Oxfam Novib, PAX en The Rights Forum doen een klemmend beroep op de Nederlandse regering om zelf de verantwoordelijkheid te nemen de verdere bewapening van Israël via Nederland stop te zetten.