Keti Koti viering en herdenking - afschaffing van de slavernij

Op 1 juli 1863 werd de slavernij afgeschaft in de toenmalige Nederlandse koloniën Suriname en de Nederlandse Antillen. Dat vieren en herdenken we met Keti Koti: 'verbroken ketenen'. Belangrijk, omdat het ons dichter bij elkaar brengt om samen trots te zijn op het afschaffen van slavernij, op onze grondwet, op gelijkwaardigheid. Het Nationale Theater heeft voor het derde achtereenvolgende jaar een uitgebreid Keti Koti programma samengesteld. Waaronder de theatrale stadswandeling Den Haag en Slavernij, landelijke Keti Koti Tafels bij mensen thuis via een live stream en 's avond de voorstelling 'Gods wegen' van de vrijgevochten Nina de la Parra.

Theatrale stadswandeling Den Haag en Slavernij

Het programma start 's middags met een theatrale stadswandeling langs Haagse plekken die een rol hebben gespeeld in het slavernijverleden. De wandeling is ontwikkeld door dr. Valika Smeulders (nu Hoofd Geschiedenis van het Rijksmuseum). De wandeling start in de Koninklijke Schouwburg. Al in 1801 werd de eerste anti-slavernij voorstelling opgevoerd in de Haagse Schouwburg. Dit toneelstuk van Dirk van Hogendorp, 'Kraspoekol of de slavernij, een tafereel der zeden van Nederlandsch-Indië', moest door acties van demonstranten al na de eerste akte worden afgebroken.

De wandeling gaat ook langs kunstwerken in het Mauritshuis, in de 17de-eeuw gebouwd als woonhuis van Johan Maurits van Nassau-Siegen. Hij was van 1636-1644 gouverneur-generaal van ‘Nederlands-Brazilië’. De vele suikerrietplantages in de kolonie draaiden volledig op de arbeid van slaafgemaakte mensen uit West- en Centraal-Afrika. Onder het bewind van Johan Maurits werd de WIC op grote schaal actief in de trans-Atlantische slavenhandel. Een deel van het geld dat Johan Maurits in Brazilië verdiende, gebruikte hij voor de bouw van zijn Haagse stadspaleis. In de volksmond smalend bekend als 'Het Suikerpaleis'. Uit recent onderzoek van het Mauritshuis zelf is duidelijk geworden dat Johan Maurits niet alleen vanuit zijn functie, maar ook persoonlijk betrokken was bij de slavenhandel. Het museum deelt deze nieuwe inzichten met het publiek om daarmee het bewustzijn over de koloniale geschiedenis te vergroten.

De wandeling voert verder langs historische plekken waaronder het Binnenhof, Lange Voorhout en de Gevangenpoort. Op de route van de wandeling vertellen acteurs de verhalen die zich op de locaties hebben afgespeeld.

Keti Koti Tafel thuis

De landelijke Keti Koti Tafel komt dit jaar vanwege Corona live vanuit de Koninklijke Schouwburg via een live stream. Er zijn inmiddels al ruim 1400 deelnemers aangemeld. Oprichters Mercedes Zandwijken en Machiel Keestra zijn online tafeldame en -heer. Alle benodigdheden krijgen de deelnemers vooraf in de Keti Koti dialoogtas: een bijna kant en klare Surinaamse maaltijd (bestaande uit vegetarische pindasoep en een stuk boyo als dessert), een handleiding met toelichting op de rituelen, de uitleg van het dialoogthema en prikkelende vragen over het verleden, het heden en de toekomst.

De Keti Koti Tafel is een nieuwe traditie waarmee stilgestaan wordt bij de afschaffing van de slavernij. Geïnspireerd op o.a. de Joodse Seder-tafel, de Keti Koti Tafra en het Amerikaanse Kwanzaa bestaat de Keti Koti Tafel uit: een aantal rituelen, muzikale bijdragen die verwijzen naar de slavernijgeschiedenis, een gereconstrueerde slavenmaaltijd en een dialoog. Zo worden persoonlijke ervaringen, emoties en inzichten uitgewisseld waardoor echt wederzijds begrip en empathie kan ontstaan met betrekking tot de gevolgen van het Nederlandse slavernijverleden - waaronder racisme.

Zoektocht naar identiteit - Gods wegen van Nina de la Parra

Het programma sluit af met de voorstelling 'Gods wegen' van Nina de la Parra in de Koninklijke Schouwburg. Ze is half Surinaams en half Nederlands en "dubbelbrutaal" - ze breekt met zowel alle witte als met alle zwarte conventies en zet een volledig vrije vrouw neer van deze tijd. Nina de la Parra destileert speciaal voor Keti Koti een aangepaste versie van 'Gods wegen'. Een autobiografische bevraging over Nina's christelijke klasje in Paramaribo, het koloniale verleden van haar joods-Sefardische voorvaderen, haar ervaringen in Surinaamse one hour hotels en haar zoektocht naar verlichting bij een winti-priester. Alles komt aan bod en wordt zonder gêne op de brandstapel gegooid.

Over Keti Koti

Er zijn verschillende namen voor de viering van de afschaffing van de slavernij. Op de Nederlandse Antillen wordt het betiteld als Emancipation Day en op Curacao Dia di Bandera. In Suriname wordt de viering Keti Koti (gebroken Ketenen) genoemd. Dit programma kwam tot stand in samenwerking met Pasado Presente (Valika Smeulders), Stichting PLC, Het Mauritshuis, Kula Skoro, studenten van SV Heart of Africa, Keti Koti Tafel, Haags Historisch Museum en Initiatives of Change NL.

Het hele Keti Koti programma van Het Nationale Theater vind je op www.hnt.nl/ketikoti