'Waarschuwing van de Belastingdienst moet een uitnodiging tot verbetering zijn'

De Belastingdienst kan opdrachtgevers die zzp'ers (vaak onbewust) op de 'verkeerde' manier inzetten al bij een eerste overtreding een waarschuwing geven. De impact daarvan hangt echter af van wie de waarschuwing geeft, de ernst van de overtreding en zelfs externe omstandigheden. Dat roept de vraagt op: wat is de waarde van een waarschuwing van de Belastingdienst voor opdrachtgevers?

Per 1 januari 2025 vervalt het handhavingsmoratorium, en daarmee ook ‘de aanwijzing’: een instrument dat de Belastingdienst gebruikte om opdrachtgevers de kans te geven de arbeidsrelatie met een zzp’ers binnen een bepaalde termijn aan te passen. Tijdens het debat over het zzp-dossier op 12 september uitten verschillende Kamerleden hun zorgen over het vervallen van dit instrument. Dat leidde tot een aangenomen motie van Kamerlid Aartsen (VVD) over het instrument ‘waarschuwing’. Op het eerste gezicht lijkt dit een nieuw instrument, maar waarschuwingen behoren al langer tot de gereedschapskist van inspecteurs. Het verschil is dat de waarschuwing dankzij de aangenomen motie waarschijnlijk een prominentere rol gaat spelen in het handhavingsbeleid.

De kracht van waarschuwingen  

Hoewel een waarschuwing lastig te definiëren is, zijn waarschuwingen altijd maatwerk en bevatten ze redelijkheid. Waarschuwingen mogen niet verworden tot een puur bureaucratisch middel, maar moeten organisaties de kans geven om serieus te werken aan het juist beoordelen van een arbeidsrelatie, zonder meteen te worden geconfronteerd met boetes of naheffingen.

Het recent gepubliceerde document ‘Toelichting Beoordeling arbeidsrelaties. Beslis- en afwegingskader’ van de Belastingdienst maakt nogmaals duidelijk dat de manier van samenwerken op de werkvloer leidend is bij het beoordelen van de arbeidsrelatie. Dat is complex en zorgt niet altijd voor de duidelijkheid waarnaar men op zoek is. Het is dan ook niet verrassend dat het de afgelopen weken veel is gegaan over de zogenoemde ‘zachte landing’, waarbij de Belastingdienst organisaties niet direct ‘straft’ zonder hen eerst de mogelijkheid te bieden om de situatie te verbeteren.

De waarschuwing zou een uitnodiging tot verbetering moeten zijn, waarbij opdrachtgevers stap voor stap kunnen werken aan naleving van de regels rondom het inhuren van zzp’ers. Niet elke overtreding vraagt om harde sancties; vaak zijn een dialoog en aanpassingsvermogen voldoende. Als waarschuwingen worden ingezet om dit leerproces te stimuleren kunnen ze bijdragen aan een eerlijkere, transparantere en werkbare markt, met voldoende ruimte voor flexibiliteit en zelfstandig ondernemerschap.