MensenrechtenMens-prijs 2019 voor Fairspace

De oprichters van Fairspace, Laura Adèr en Eve Aronson, hebben de MensenrechtenMens-prijs 2019 gewonnen voor hun inzet om geweld tegen vrouwen in de openbare ruimte aan te pakken. Het College voor de Rechten van de Mens reikt de prijs jaarlijks uit op 10 december: de internationale dag van de rechten van de mens. 

Andere genomineerden zijn Jens van Tricht, initiatiefnemer van Emancipator en Hameeda Lakho, oprichter van Academie voor Herstel. Het is de tweede keer dat het College voor de Rechten van de Mens de prijs uitreikt om aandacht te geven aan mensen die zich inzetten om mensenrechten te bevorderen. De prijs ging in 2018 naar Edo Paardekooper Overman voor zijn inzet voor de aanpak van dak- en thuisloosheid.

De prijs kent elk jaar een ander thema en staat ditmaal in het teken van geweld tegen vrouwen, zoals geweld in de privésfeer of geweld op straat. “Iedereen heeft het recht om vrij van geweld te leven. Maar geweld tegen vrouwen is overal ter wereld een groot probleem. Ook in Nederland, want bijna de helft van de Nederlandse vrouwen, 45%, heeft aangegeven sinds haar vijftiende levensjaar slachtoffer te zijn geworden van lichamelijk of seksueel geweld,” zegt Adriana van Dooijeweert, voorzitter van het College voor de Rechten van de Mens en juryvoorzitter.

Straatintimidatie aanpakken

Fairspace is volgens de jury van de MensenrechtenMens-prijs een voorbeeld van een initiatief dat geweld tegen vrouwen aanpakt. Fairspace strijdt tegen seksuele en racistische intimidatie van vrouwen, LGBTQI-ers en mensen met een niet-Nederlandse achtergrond. Van Dooijeweert: “Bij intimidatie op straat werd vroeger misschien nog wel eens gedacht “het hoort erbij”. Maar intimidatie en geweld in het openbare leven, zoals seksistische opmerkingen, achtervolgen en beetpakken, maken dat je je onveilig kunt voelen. Dat heeft invloed op je gedrag, bijvoorbeeld dat je delen van je woonplaats vermijdt, of na een bepaalde tijd niet meer alleen de straat op gaat.” De jury vindt dat dat de oprichters van Fairspace laten zien dat om geweld tegen vrouwen aan te pakken een cultuurverandering nodig is en hoe die kan worden bereikt. “Dat Adèr en Aronson met hun werk veel jongeren bereiken, geeft hoop dat alle meisjes en vrouwen in de toekomst veilig over straat kunnen.”

Iedereen heeft het recht op een leven vrij van geweld

Geweld tegen vrouwen is geen probleem van alleen vrouwen. Geweld tegen vrouwen gaat over mensenrechten. Want iedereen heeft het recht om zonder geweld te leven. Geweld tegen vrouwen is een maatschappelijk probleem. Hoewel mannen en vrouwen dezelfde rechten hebben, is de positie van vrouwen (nog) niet gelijk. Stereotiepe denkbeelden over maatschappelijke rolverdeling liggen aan deze problematiek ten grondslag. Daarnaast speelt de ongelijke machtsverhouding tussen vrouwen en mannen een rol. De overheid heeft dan ook een belangrijke taak om geweld tegen vrouwen te voorkomen en te bestrijden.

Aandacht voor mensenrechten

Het College voor de Rechten van de Mens heeft de MensenrechtenMens-prijs ingesteld om aandacht te geven aan mensen en organisaties die zich inspannen voor mensenrechten. Een eretitel die de genomineerden en de winnaar een platform geven om meer bekendheid aan initiatieven en projecten te geven en het eigen netwerk te vergroten. Dit jaar staat de prijs in het teken van het voorkomen en bestrijden van geweld tegen vrouwen, met bijzondere aandacht voor preventie. Het College heeft dit thema benoemd als een van zijn belangrijke speerpunten voor de komende jaren nog actiever inzetten op het onderwerp.

Dit jaar bestaat de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens 71 jaar. Een verklaring die in 1948 de wereld opriep dat allen het recht hebben op bescherming van hun waardigheid. “Waar beginnen de universele mensenrechten? Op kleine plaatsen, dicht bij huis – zo dichtbij en zo klein dat ze op geen enkele kaart van de wereld gezien kunnen worden. Maar die plekken zijn de wereld van individuele mensen; de buurt waarin hij woont; de school die hij bezoekt; de fabriek, boerderij of kantoren waar hij werkt. Als deze rechten daar geen betekenis hebben, hebben ze weinig betekenis ergens anders”: is een inmiddels klassiek citaat van Eleanor Roosevelt, de drijvende kracht achter de verklaring. “En die visie sluit precies aan op wat we met de MensenrechtenMens-prijs willen uitdragen,” zegt Van Dooijeweert.