Opvallend veel scholieren vapen en gokken online

Online gokken is verboden voor minderjarigen. Toch gokt 1 op de 15 middelbare scholieren online voor geld. Dit blijkt uit de ScholierenMonitor 2023 van het Trimbos-instituut, een jaarlijks terugkerend onderzoek naar middelengebruik, digitaal gedrag en mentale gezondheid in het basis- en voortgezet onderwijs (10-16 jaar). De monitor laat ook zien dat het gebruik van vapes onder scholieren hoog ligt. Het gebruik van lachgas is gedaald en het gebruik van andere drugs is onveranderd vergeleken met eerdere jaren.

Jongens gokken meer online

Het zijn vooral jongens die online gokken voor geld. Dat zijn er ruim 1 op de 10, tegenover 1 op de 50 meisjes. Scholieren zetten voornamelijk geld in op sportweddenschappen. Hoewel gokbedrijven verplicht zijn om de leeftijd van spelers te controleren, blijkt uit de ScholierenMonitor dat minderjarigen toch weten te gokken. Ze gebruiken accounts van anderen in bijvoorbeeld een van de casino’s in Nederland of gokken op illegale, buitenlandse websites.

Reactie van het Trimbos

"Gokken is verboden onder de 18 jaar en zelfs jongvolwassenen van 18 tot en met 23 jaar worden wettelijk gezien als een kwetsbare groep. Elke online gokker onder de 18 die gokt voor geld is er één teveel en deze cijfers zijn verontrustend," aldus Tony van Rooij, onderzoeker gokken bij het Trimbos-instituut.

Roken en vapen

Het aantal scholieren dat rookt, daalt sinds 2017 niet meer. Ongeveer 8,5% van de 12- t/m 16-jarigen rookte in de laatste maand voorafgaand aan het gehouden onderzoek en 2,2% rookt dagelijks. Tegelijkertijd is vapen onder scholieren toegenomen. In 2023 gebruikte 14,3% van de scholieren in de laatste maand voorafgaand aan het onderzoek een vape en 4,0% deed dit dagelijks. In groep 7 en 8 van de basisschool heeft 8,2% ooit een vape gebruikt, wat een duidelijke toename is vergeleken met 2019.

Alcoholgebruik

Het aantal scholieren dat alcohol drinkt, halveerde tussen 2003 en 2015. In 2021 nam het aantal jongeren dat drinkt toe, maar deze stijging heeft niet doorgezet. In 2023 daalde het alcoholgebruik onder scholieren weer. Scholieren die drinken, doen dit vaak in grote hoeveelheden: twee derde van hen heeft in de maand voorafgaande aan het onderzoek  ‘gebinged’.

Lachgas en 3-MMC

Na een piek in 2019 is het gebruik van lachgas onder scholieren gedaald. In 2023 gebruikte 2,0% van de scholieren lachgas, vergeleken met 6,7% in 2019. Het gebruik van 3-MMC is beperkt onder scholieren: 1,0% heeft het ooit gebruikt, en 0,6% in het laatste jaar voorafgaand aan het onderzoek. Deze drug brengt echter aanzienlijke gezondheidsrisico’s met zich mee, zoals hartkloppingen en een grote kans op verslaving.

Mentale gezondheid

De mentale gezondheid van scholieren is over het algemeen niet verder verslechterd sinds de coronapandemie. In 2023 gaven scholieren hun leven gemiddeld een hoger cijfer dan in 2021. Initiatieven zoals de kabinetsaanpak ‘Mentale gezondheid: van ons allemaal’ en het programma Stijn richten zich op het verbeteren van het welzijn van jongeren.

Conclusie

De ScholierenMonitor toont aan dat scholieren voor grote uitdagingen staan op het gebied van middelengebruik, digitalisering en welzijn. Hoewel er enkele positieve ontwikkelingen zijn, blijft er behoefte aan een integrale benadering om de jeugd te ondersteunen, waarbij alle relevante partijen betrokken zijn. Het is cruciaal om gebruik te maken van wetenschappelijk onderbouwde maatregelen en interventies om het welzijn van jongeren te bevorderen.