Rijden onder invloed is volgens jongeren niet oké; dit is waarom het toch gebeurt

Utrecht, 10 februari 2025 –TeamAlert heeft recent drie onderzoeken uitgevoerd naar het gebruik van alcohol en drugs in het verkeer door jongeren. De resultaten tonen zowel hoopvolle signalen over de sociale norm rondom het rijden onder invloed, als zorgwekkende trends over misvattingen rondom combinatiegebruik en de eerste keer rijden onder invloed. Beide trends brengen enorme risico’s op ernstige ongelukken met zich mee.  

Combinatiegebruik vergroot verkeersrisico’s

In 2024 zijn 553 jongeren (18-30 jaar) geworven om hun mening te geven over het rijden onder invloed tijdens combinatiegebruik van verdovende middelen. Uit onderzoek blijkt dat bijna de helft (43%) van de respondenten wel eens verschillende middelen tegelijkertijd gebruikt. Met name alcohol en cannabis worden gecombineerd, maar alcohol wordt ook gecombineerd met XTC/MDMA, cocaïne, 3-MMC en ketamine. Eén op de tien (12%) van de jongeren die wel eens middelen combineren, stapt wel eens achter het stuur na combinatiegebruik. Dit komt neer op 5% van de totale steekproef. Ondanks dat slechts een klein percentage daadwerkelijk onder invloed rijdt, zijn de risico’s enorm: uit Europees onderzoek blijkt dat het risico op een ernstig verkeersongeval door combinatiegebruik met maar liefst 200 keer toeneemt.

Misvattingen over werking drugs in het verkeer of onvoldoende bewust van de risico’s

Uit een onderzoek onder 1.367 jongeren (16-24 jaar) gaf 91% van de jongeren aan het niet oké te vinden om achter het stuur te stappen onder invloed van drugs. Dat laat zien dat drugsgebruik in het verkeer niet zo normaal wordt gevonden als het voor sommigen lijkt. Tegelijkertijd zijn veel jongeren wel overtuigd dat rijden onder invloed van drugs veiliger is dan rijden onder invloed van alcohol. Jongeren geloven dat cocaïne bijvoorbeeld alerter maakt, terwijl cannabis een kalmerende werking zou hebben. In werkelijkheid weten we juist dat het combineren van alcohol met drugs het risico op verkeersongevallen vergroot (Trimbos, 2022). Het is belangrijk om de juiste kennis en handvatten te verschaffen, zodat jongeren zelf de veilige keuzes maken in het verkeer.

De eerste keer rijden onder invloed: een bewuste keuze

TeamAlert voerde ook diepte-interviews uit met 21 jongeren (18-30 jaar) die wel eens onder invloed reden om inzicht te krijgen in de beweegredenen van jongeren om onder invloed te rijden. Daaruit bleek dat de eerste keer soms was gepland, bijvoorbeeld bij medicinaal cannabisgebruik, maar ook onverwachte situaties speelden een rol. Alle jongeren maakten echter een bewuste keuze om toch achter het stuur plaats te nemen. De eerste ervaring is bepalend: de drempel om nogmaals onder invloed te rijden wordt namelijk verlaagd als jongeren de eerste keer als positief ervaren. Eerdere ervaringen met alcohol of drugs op bijvoorbeeld de fiets of scooter maakt voor sommige jongeren de stap richting rijden onder invloed in de auto ook kleiner.

Onze onderzoeken laten zien dat misvattingen, sociale normen en eerdere ervaringen een gevaarlijke rol spelen. Met de jaarlijks herijkte Rij Drugsvrij-campagne die in juli 2025 weer gelanceerd wordt, zetten we alles op alles om deze risicovolle keuzes te doorbreken en jongeren bewust te maken van de gevolgen. Meer informatie over deze onderzoeken en de aanpak van TeamAlert is te vinden op het Kenniscentrum Verkeersveiligheid.