Gordelplicht bus blijft heikel punt

Deze borden worden in bussen doorgaans massaal genegeerd. Foto; JBL&G

Veel lijnbussen en touringcars zijn tegenwoordig uitgerust met veiligheidsgordels voor de passagiers. Het is verplicht ze dan ook daadwerkelijk om te doen, maar daarop wordt vrijwel nooit gelet. Het nalaten kan je echter niet alleen een boete van 149 euro opleveren, bij een ongeluk komen passagiers zonder gordel er doorgaans ook veel slechter af, en bovendien zal de verzekering waarschijnlijk nog minder uitkeren ook.

Autogordels om: we doen het al bijna vijftig jaar haast automatisch. Bij de invoering van de zogeheten gordelplicht in 1975 hoefde het alleen voorin de auto nog maar, zeventien jaar later waren ook de passagiers op de achterbank aan de beurt. Nog weer later, pas in deze eeuw, verschenen ook de eerste veiligheidsriemen in lijnbussen en touringcars, nadat die in plaats van 80 ook 100 kilometer per uur mochten rijden. Sindsdien geldt ook daar de gordelplicht. Wie weleens in een bus zit, weet dat vrijwel niemand zich daarom bekreunt. 

“We hebben er domweg gewoon geen zicht op, letterlijk en figuurlijk: de chauffeurs zien het zelf heel slecht of mensen hun gordel omdoen. En er zijn ook nog geen cijfers of signalen van, sinds onze QLiners in 2019 met 100 kilometer per uur op de snelweg gingen rijden,” stelt Bonnie Wiersma van QBuzz Groningen en Drenthe.

“Elke passagier er bij het instappen door de buschauffeur op laten wijzen dat hij of zij een gordel om moet doen, is in de praktijk natuurlijk niet haalbaar. Wel staat de gordelplicht omschreven op de informatieschermen in de bus, zijn er stickers die je erop attenderen, en zie je natuurlijk ook de gordels zelf zitten. Het kán je dus eigenlijk niet ontgaan. Maar dan nog is het ieders eigen verantwoordelijkheid die gordel dan ook om te doen. Maar of dat bij elk ritje door iedere passagier ook echt gedaan wordt, blijft natuurlijk de vraag, we weten het eerlijk gezegd gewoonweg niet. Af en toe zijn er OV-BOA’s  in de bus die erop zouden kunnen letten. Maar ja, als je die ziet instappen kun je je gordel ook nog gauw even omdoen natuurlijk …”

Zonder gordel in een auto of een bus gaan zitten kan je niet alleen een bekeuring van 149 euro opleveren, het kan je ook je leven of gezondheid kosten. Directeur Frederik Lieben van letselschadebureau JBL&G in Amsterdam: "Al bij de invoering van de gordelplicht in de jaren zeventig rekende de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid voor, dat de kans op dodelijk letsel bij een ongeluk bij gebruik van een autogordel met ruim 60 procent afneemt, de kans op ernstig letsel met zeker 30 procent. Mensen die bij een ongeluk uit de auto geslingerd worden, overlijden driemaal zo vaak als mensen die in de auto vastgebonden blijven door de gordels."

Behalve de dood, ernstige verwondingen en een boete van 149 euro, kan het niet dragen van een autogordel nóg een nadelig gevolg hebben, waarschuwt Lieben: gordelkorting. "Klinkt als een voordeeltje, maar dat is het zeker niet. Gordelkorting wordt door de verzekeraar toegepast wanneer blijkt dat iemand bij een ongeluk geen gordel droeg, en (mede daardoor) ernstig of ernstiger gewond is geraakt. Wie geen riem omhad, wordt deels schuldig bevonden aan zijn eigen letsel, en krijgt dan slechts een deel van zijn eventuele schadevergoeding uitgekeerd. Meestal gaat het om 25 procent die in mindering wordt gebracht. Wie willens en wetens bij een overduidelijk beschonken chauffeur instapt én zijn gordel niet omdoet, kan bij een ongeluk rekenen op een gordelkorting van wel 40 procent."