'Handhaving op schijnzelfstandigheid werpt eerste vruchten af'

Bedrijven waren in rep en roer toen de Belastingdienst aankondigde te gaan handhaven op schijnzelfstandigheid per 1 januari 2025. De eerste effecten zijn nu te zien: de uitzend- en detacheringsbranche laat een lichte groei zien na twee jaar van krimp. Naast de groei van de economie is de handhaving op schijnzelfstandigheid een belangrijke oorzaak.

Met deze eerste effecten lijkt de handhaving van de Wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties) zijn eerste vruchten af te werpen. Door onjuiste juridische kwalificatie van arbeidsrelaties tegen te gaan wilde de Belastingdienst die relaties verduidelijken. Dat de uitzend- en detacheerbranche nu aantrekt bevestigt dat er in sommige gevallen geen echte zzp-relatie was.

Een echte zelfstandige is een ondernemer, geen uitzendkracht of gedetacheerde. Dat voor hetzelfde werk nu gekozen wordt voor een uitzendkracht of gedetacheerde betekent dat de constructie die voorheen gebruikt werd waarschijnlijk schijnzelfstandigheid betrof. Er was in elk geval voldoende vrees om de relatie te wijzigen.

Uiteraard blijven er altijd uitzonderingen. De uitspraak in de Uber-zaak bepaalt dat hetzelfde werk bij dezelfde opdrachtgever in sommige gevallen als loondienst en in andere gevallen als zzp-relatie kan worden gekwalificeerd.

Update vanuit de arbeidsrechtpraktijk

In mijn praktijk zie ik tot nu toe vooral dat zzp'ers een afwachtende houding aannemen. Zij riskeren namelijk geen boetes of naheffingen. De opdrachtgevers zijn meer in beweging en vragen advies over hoe ze schijnzelfstandigheid contractueel kunnen uitsluiten (mijn antwoord: dat kan niet) en of er andere constructies zijn waarmee ze dezelfde werksituatie kunnen handhaven (bijvoorbeeld door de zzp'er een BV op te laten richten).

De opdrachtgevers die in grijs gebied verkeren nemen vaak een afgewogen risico door de bestaande werksituatie in stand te laten. Wat meespeelt is de 'zachte landing' die de Belastingdienst hanteert door dit jaar geen boetes op te leggen. Het financiële risico dat opdrachtgevers lopen is daarmee (nog) klein.