Zorgwekkende trends in de Zwembadbranche gevaar voor veiligheid van zwemmend Nederland

Onlangs heeft de Voorzitter van de Nederlandse Stichting voor Water- en Zwemveiligheid; Shiva de Winter door een brandbrief aan de leden van de Tweede Kamer zijn zorgen uitgesproken op het gebied van de zwemveiligheid in Nederland.

“Op meerdere fronten staat het water ons aan de lippen, als er niet snel draagvlak wordt gecreëerd voor de problematiek binnen de branche. Als er niet snel  wordt ingegrepen, dan zal dit ernstige gevolgen hebben voor zowel de veiligheid als de gezondheid van de Nederlandse samenleving.” volgens de Voorzitter.

Zwembranche onder druk door personeelstekort

Al jaren geleden is er een trend ontstaan waarbij de aantrekkelijkheid van de opleiding tot Zweminstructeur en het werken binnen de Zwembranche aan het kelderen is. Doordat de populariteit van het vak steevast aan het dalen is, zijn er minder bevoegde Instructeurs beschikbaar. Doordat er minder Instructeurs zijn, kunnen er minder professionals toezicht houden in het zwembad zelf, kunnen er minder zwemlessen en groepslessen worden uitgevoerd en is er minder mogelijkheid tot vrij- en recreatief zwemmen. Het gevolg hiervan is dat de wachtlijsten voor zwemlessen langer worden. Hierdoor wordt het ouders en kinderen moeilijker gemaakt om zwemles te volgen. Ook leidt het tot minder mogelijkheden voor volwassenen, om een sport die mogelijkheden biedt zowel voor topsporters als mensen die blessure gevoelig zijn, uit te oefenen. Voor kinderen die net hun diploma’s gehaald hebben, zijn er minder mogelijkheden de vaardigheden die zij geleerd hebben te oefenen. Dit komt niet ten goede aan de zwemkwaliteit en kan voor gevaarlijke situaties zorgen.

Aandacht tijdens de opleiding

De module zwemles wordt steeds meer een ondergeschoven kindje binnen de sportopleiding. Het vak verliest aan populariteit en studenten richten hun aandacht en energie liever op andere sporten. Zowel vanuit de Zwembranche en de sportopleidingen zelf wordt er te weinig aandacht besteed aan het opleiden van bekwame Instructeurs met hart voor het vak. Het geven van zwemles is veel meer dan alleen de techniek aanleren. Kinderen moeten bewust worden gemaakt waar de gevaren liggen, inzicht krijgen in wat zij zelf kunnen, rekening kunnen houden met hun omgeving en weten wat zij moeten doen in een noodsituatie. Met alleen het leren van de verschillende zwemslagen kom je er niet.

Corona crisis

Door de Corona crisis was het noodzakelijk om alle zwembaden in Nederland te sluiten. Contracten van personeel werden niet verlengd en ook jongeren met een bijbaan kozen massaal voor een andere functie. Nu dat de zwembaden weer open zijn, komen al deze verloren krachten niet meer terug en wordt het steeds moeilijker om invulling te geven aan openstaande vacatures. Ook zijn de wachtlijsten voor de zwemles en het afzwemmen enorm toegenomen. De onvrede onder ouders groeit. Ouders worden kritischer en hebben minder geduld, wat de druk op het zwemonderwijs doet toenemen. Onder andere gezien de enorme stijging op de wachtlijsten waar de wachttijd op kan lopen tot 2,5 jaar betekent dat gemiddelt dat een kind een latere leeftijd zwemvaardig wordt. In dit waterrijke land is het van levensbelang dat kinderen goed kunnen zwemmen.

Gevolgen tekort aan zweminstructeurs

De Zwembranche stond al jaren onder druk door het aflopende aantal ervaren Zweminstructeurs wat beschikbaar is.  Doordat het groeiende probleem nu zo erg wordt dat sommige zwembaden en zwemscholen overwegen om hun deuren te sluiten of drastisch in het aanbod van recreatief zwemmen en aquasporten te gaan snijden, zal dit verstrekkende gevolgen hebben. De volgende stap zal het snijden in het zwemlesaanbod zijn. Dit zal de druk op het zwemonderwijs en de landelijke zwemveiligheid nog meer verhogen. Zowel voor kinderen die nog op zwemles moeten, kinderen die geen kans hebben hun geleerde vaardigheden bij te houden als volwassenen die de kans wordt ontnomen aan hun conditie te werken.

Is leren zwemmen nog wel zo vanzelfsprekend?

De Zwembranche kun je simpelweg opdelen in twee delen. Het gemeentelijk vastgoed met hun commerciële exploitanten of de gemeenten zelf onder leiding van de Vereniging Sport en Gemeenten. Zij hebben de minste schade geleden aan de Corona crisis door de SPUK IJZ-subsidie regeling. Deze was specifiek voor gemeentelijk vastgoed. Aan de andere kant heb je de commerciële zwembaden en zwemscholen. Deze hebben de ergste schade geleden door de crisis met weinig steun vanuit de overheid. Dit heeft effect gehad op de wachtlijsten en de prijzen. Het verschil in aanbod en kwaliteit van zwemlessen door deze twee groepen is significant anders. Door de daling van het aanbod, het stijgen van de lange wachtlijsten, in combinatie met de personeelsschaarste en de stijgende prijzen, maakt dit het voor steeds meer ouders het onmogelijk om hun kind zwemles te laten volgen. Voor sommige ouders is het onbetaalbaar geworden om hun kind kwalitatief goede zwemles te geven. Zwemles is al jaren niet meer een vast onderdeel van het basisonderwijs. Als deze schrikbarende trends zich voortzetten dan zal goede zwemles op termijn geen vanzelfsprekendheid meer zijn, maar alleen weggelegd zijn voor enkelen.

Draagvlak creëren op nationaal niveau

De Voorzitter van de Stichting kan niet hulpeloos blijven toezien hoe de problemen zich aan alle kanten ophopen, de vraagstukken steeds minder op de agenda staan en de gevolgen steeds groter beginnen te worden. Door middel van een brandbrief aan alle Kamerleden is nu de eerste stap gezet om nationaal draagvlak te creëren. Binnen de Zwembranche  moet in kaart worden gebracht wat de cijfers zijn. Pas daarna kan een stappenplan worden ontworpen en sturing worden gegeven. SP-Kamerlid Michiel van Nispen heeft na aanleiding van de brief en overleg met de NSWZ schriftelijke vragen gesteld aan de Minister. Zwemmen zit bij ons Nederlanders in het DNA, maar wordt teveel als een vanzelfsprekendheid gezien. Zwemmen moet weer op de kaart worden gezet. Als alle zeilen worden bijgezet dan kan de Zwembranche weer floreren en zal deze “boost” helpen volwassenen en kinderen veilig en gezond te houden.