‘Zelfredzaamheid’ geen excuus om mensenrechten te verwaarlozen

Persbericht embargo tot donderdag 14 juni 5.00 uur

‘Zelfredzaamheid’ geen excuus om mensenrechten te verwaarlozen

Het College voor de Rechten van de Mens is de waakhond van de mensenrechten in Nederland. Vanuit die rol brengt het College op donderdag 14 juni zijn jaarlijkse rapportage aan de regering uit. Over de afgelopen vijf jaar rapporteert het College tien trends op het gebied van mensenrechten in Nederland. Het College doet aanbevelingen aan de regering om mensenrechten te verbeteren. En verbetering is ook hier hard nodig.

Iedereen heeft mensenrechten, maar niet iedereen krijgt zijn mensenrechten even makkelijk gerealiseerd. Hoe belangrijk mensenrechten zijn, merk je pas als ze worden geschonden. Vooral minderheden zijn kwetsbaar. En iedereen is wel eens een minderheid. Bijvoorbeeld door leeftijd, inkomensterugval, gezondheid of waar je in gelooft. Het is belangrijk dat de overheid ook dan mensenrechten beschermt. Dat gebeurt volgens het College nog lang niet voldoende. 

“Als het gaat om de verwezenlijking van economische en sociale rechten, lijkt er een trend te zijn dat de overheid niet meer wil doen dan wat internationale standaarden minimaal vereisen. Tegelijkertijd lijkt diezelfde overheid bij vrijheidsrechten zoals godsdienst- en de demonstratievrijheid juist steeds meer maatregelen te treffen om die rechten te beperken. Een risicovolle ontwikkeling, die als gevolg heeft dat sommige groepen niet volwaardig kunnen meedoen in onze maatschappij.” Aldus Adriana van Dooijeweert, voorzitter van het College voor de Rechten van de Mens.

Huisvesting

Eén van de tien thema’s uit de jaarlijkse rapportage is huisvesting. Een dak boven je hoofd is ook in Nederland niet vanzelfsprekend en het aantal daklozen stijgt hard: tussen 2009 en 2015 met 74%. Dakloosheid raakt aan veel mensenrechten. Zo hebben dakloze mensen een veel lagere levensverwachting door hun slechtere gezondheid en hebben ze niet altijd toegang tot sociale zekerheid of tot de opvang. De overheid doet vaak een beroep op de zelfredzaamheid van mensen, maar heeft als taak de mensenrechten van iedereen te waarborgen. Dat gebeurt ook als het gaat om huisvesting te weinig.

Gelijke kansen in het onderwijs

Een ander belangrijk thema uit de jaarrapportage is ongelijkheid in het onderwijs. Een groot aantal kinderen  – rond de 10.000 – gaat buiten hun wil om niet naar school. Zij worden vaak de ‘thuiszitters’ genoemd. Ze zitten thuis vanwege hun onderwijsbehoeften op medisch, sociaal, intellectueel of emotioneel gebied. Ook andere groepen kinderen hebben geen gelijke kansen op school. Het gaat bijvoorbeeld om kinderen van woonwagenbewoners (Sinti en Roma), kinderen van lager opgeleide ouders, kinderen uit kansarme gebieden en kinderen met een niet-westerse migratie-achtergrond.  Het Nederlandse onderwijsstelsel legt vooral de nadruk op leerplicht. Het College wil dat juist de focus meer op leerrecht komt te liggen.

De jaarlijkse rapportage Mensenrechten in Nederland staat vanaf 14 juni op de website van het College: www.mensenrechten.nl/publicaties