Lakeman: aardbeving als oorzaak mestkelderschade zelden onderzocht, boeren gedupeerd

Het Centrum Veilig Wonen (CVW) wist jarenlang dat aardbevingen de oorzaak zouden kunnen zijn van schade aan mestkelders van Groningse boeren. Toch wees het CVW veel schadeclaims af zonder te laten onderzoeken of deze door aardbevingen veroorzaakt waren. Dat schrijft Pieter Lakeman van Stichting Onderzoek Bedrijfsinformatie (SOBI) aan de Parlementaire Enquêtecommissie Aardgaswinning Groningen. Hij treedt op voor gedupeerde Groningse boeren en eist openheid over de werkwijze van het CVW.

Het CVW werd eind 2014 als bestuursorgaan van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat opgericht en moest meldingen van schade door aardbevingen afhandelen. De organisatie kreeg meteen te maken met hevige kritiek. Die had betrekking op de duur van de schade-afhandeling en onvoldoende onafhankelijkheid. Tevens werd het CVW verweten er alles aan te doen om de vergoeding van schade door gaswinning zo laag mogelijk te houden. In 2019 is het CVW opgeheven.

Volgens Lakeman werd in de inleiding van een Grontmij-rapport in oktober 2015 gesteld dat schade aan een mestkelder van een Groningse boer ‘mogelijk is ontstaan als gevolg van opgetreden aardbevingen’. In zijn stuk aan de parlementaire enquêtecommissie schrijft hij: ‘Desondanks heeft het CVW schadeclaims met betrekking tot een groot aantal mestkelders afgewezen zonder die kelders te laten onderzoeken op aardbevingen als eventuele schadeoorzaak.’

Enkele boeren gingen bij een arbiter in beroep tegen de beslissing van het CVW. De arbiters oordeelden voor de gedupeerden vaak aanzienlijk gunstiger dan het CVW en pasten al vanaf augustus 2016 het bewijsvermoeden toe. Een aanpak die drie jaar later door de Hoge Raad werd bevestigd. Voor de meeste boeren was in beroep gaan echter niet mogelijk. Zij moesten het volgens Lakeman ‘als totale leek tegen door de wol geverfde juristen’ opnemen of forse advocatenkosten maken.

Het archief van het CVW met betrekking tot de schadevergoeding is ondergebracht bij het Instituut Mijnbouwschade Groningen. Lakeman zegt dat het bewijsmateriaal moet bevatten van het ‘onrechtmatig en schadelijk optreden’ door het CVW jegens gedupeerde boeren. Naar zijn inschatting zijn dat er enkele honderden. Hij vraagt de parlementaire enquêtecommissie om openbaarmaking van alle relevante informatie en heeft geen goed woord over voor de handelwijze van het CVW:  ‘Ik vind wat er is gebeurd heel bizar. We hebben het over een aan de overheid gelieerde organisatie die is opgericht om aardbevingsschade te vergoeden, maar die jarenlang schadeclaims afwijst zonder onderzoek te doen naar aardbevingen als schadeoorzaak. En dat allemaal om er voor te zorgen dat de overheid zo min mogelijk van de door haar zelf veroorzaakte schade hoeft te vergoeden. Dit lijkt bijna crimineel.’  

Overigens kent het Instituut Mijnbouwschade Groningen volgens Lakeman doorgaans een fractie van de werkelijke schade als vergoeding toe. Hij adviseert gedupeerden daarom om schadeclaims niet daar maar bij de gewone civiele rechtbank Assen neer te leggen. Lakeman lanceerde een paar maanden geleden zijn platform www.namclaim.nl en overweegt om namens Groningse boeren een schadeprocedure tegen de NAM en/of de Staat te beginnen.