Vondst brengt historie WO II rampschip Cap Arcona tot leven

Auteur ‘De Laatste getuige’ vraagt aandacht voor vergeten bombardement

DEN HAAG – Met de vondst van een bijna 90 jaar oude menukaart van de Cap Arcona heeft schrijver Frank Krake een stukje geschiedenis ontdekt van het rampschip, dat tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Britten werd gebombardeerd. Daarbij kwamen 7000 onschuldige concentratiekampgevangenen van nazi-Duitsland om het leven.

Daarmee voegt hij als het ware een nieuw hoofdstuk toe aan zijn boek ‘De laatste getuige’, waarin hij het leven volgt van overlevende Wim Aloserij van deze ramp. Dat boek, waarvan inmiddels 50.000 exemplaren zijn verkocht is een verhaal op zich geworden. Het werd Leesclubboek van 2018 en eindigde na een geruchtmakende publiciteitscampagne op de derde plek van de NS Publieksprijs. Bij die prijs kreeg het een eervolle vermelding. Krake mocht tijdens de prijsuitreiking aanschuiven naast gerenommeerde schrijvers bij De Wereld Draait Door. Hoofdpersoon Aloserij overleed vorig jaar op 2 mei op 94-jarige leeftijd in Hamburg. Een dag voordat hij een krans zou leggen in de Lübeckerbocht voor zijn omgekomen kameraden op het rampschip en twee dagen voordat hij in de Nieuwe Kerk zou spreken tijdens de Nationale Dodenherdenking en de koning en de koningin zou ontmoeten. ,,Heel zuur en wrang,” vindt Krake.

Hij vond de menukaart op een veiling. De conservator van het museum rond de Cap Arcona in het Duitse Neustadt heeft de authenticiteit bevestigd. Hij dateert van 24 oktober 1930, toen de Cap Arcona nog een luxe cruiseschip was dat tussen Europa en Zuid-Amerika voer. ,,Ik stuitte er op tijdens mijn research en realiseerde me dat dit heel bijzonder is en grote historische waarde heeft,” vertelt Krake. ,,Het is een puntgave menukaart uit de tijd dat het schip over de wereldzeeën voer en rijke gasten naar Rio de Janeiro of Buenos Aires bracht. Het is een van de weinige tastbare dingen die van de Cap Arcona zijn overgebleven, want het schip lag op de bodem van de zee, is later geborgen,  verschroot en voor altijd verdwenen.”

Krake wil de menukaart ter beschikking stellen aan een museum, op voorwaarde dat hij tentoongesteld wordt en het museum aandacht besteedt aan dit stukje oorlogsgeschiedenis. De auteur verbaast zich er nog steeds over dat de ramp nauwelijks bekend is bij het publiek. ,,Bij de Titanic vielen 1500 doden en dat schip kent iedereen. Bij het bombardement op de Cap Arcona vielen 7000 doden en dat kent niemand,” stelt hij.

Dat de Britse RAF het schip op 3 mei 1945 per ongeluk bombardeerde, omdat ze dacht dat de Duitse SS hier aan het eind van de oorlog mee naar Noorwegen wilde vluchten, was al bekend. Dat het bevel voor het bombardement vanaf het RAF-hoofdkwartier in het Twentse Delden – dus vanaf Nederlandse bodem – werd gegeven, ontdekte Krake pas vorig jaar, na het uitkomen van het boek. Ook dat de Britten waarschijnlijk bewust waren misleid door de nazi’s, die zo de sporen van hun wreedheden uit wilden wissen.

Wim Aloserij, die daarvoor drie concentratiekampen overleefde, kon het wel navertellen. Dat deed hij pas 73 jaar later. Net toen hij publiekelijk aandacht wilde vragen voor de ramp, overleed hij. Dat spoorde auteur Krake aan om voor de NS Publieksprijs een landelijke campagne te voeren voor het boek. Hij trok langs gemeentehuizen, markten, voetbalwedstrijden en andere events om stemmen te verzamelen en leverde twee tot de rand gevulde stemboxen in bij de organisatie in Amsterdam. ,,Ik vond dit een mooi eerbetoon aan Wim,” zegt hij.