Auteur ontdekt uniek object uit concentratiekamp

Tijdens zijn research voor het boek ‘De grootste bankoverval aller tijden’, stuitte auteur Frank Krake op een originele en zeer zeldzame ontvangstenvelop, afkomstig uit concentratiekamp Neuengamme, van de gevangen genomen verzetsheld Gerard Frielink.

‘Bij eerder onderzoek ontdekte ik al de lijsten met persoonlijke nummers die de gevangengenomen verzetsstrijders bij aankomst toegekend kregen’, vertelt Krake. ‘Frielink zat in een trein die in de nacht van 1 op 2 september 1944 vertrok uit Doetinchem. Aan boord zeven jonge mannen die allen betrokken waren bij de bankoverval op De Nederlandsche Bank, waarbij het verzet ruim 46 miljoen gulden buit maakte op de nazi’s.

Na een reis van bijna een week in een afgesloten wagon kwamen ze op 7 september aan in kamp Neuengamme, onder de rook van Hamburg. De mannen snakten naar water en eten, maar in plaats daarvan stond een ontvangstcomité gereed van SS-ers en kapo’s met knuppels en bijtgrage herdershonden. Nadat ze dit welkom hadden doorstaan ontvingen zij hun kampnummer op een lapje stof, dat ze zelf op hun kampkleding moesten naaien. Dat nummer lag voor hen tussen #70899 en #70921. Gerard Frielinks nummer was 70900 volgens de lijsten.’

Ontvangstenvelop concentratiekamp op Catawiki

‘Ik ben in totaal vijf jaar bezig geweest met mijn onderzoek naar deze grootste bankoverval ter wereld. Stukje bij beetje werd de puzzel steeds completer. In zo’n periode heb je een heleboel onderzoekslijnen uitstaan en wat schetste mijn verbazing toen ik een tip kreeg. Op Catawiki was een ontvangstenvelop uit concentratiekamp Neuengamme te koop aangeboden met de naam Frielink. Ik viel zo’n beetje van mijn stoel toen ik de foto zag. Nummer 70900, met Gerards doopnaam: Hendrikus Frielink. Ik kreeg er koude rillingen van, omdat ik ook de afloop kende. Hij werd samen met zijn broer en een paar andere bankovervallers een week na aankomst verplaatst naar Wöbbelin, een gruwelkamp in het oosten van Duitsland. Daar stief hij op 28 april 1945, slechts enkele dagen voor de bevrijding, in de armen van zijn broer Hendrik.’

Bezittingen liggen in het Memory Museum

‘Die envelop is dus 77 jaar oud en duikt nu plotseling op, een stukje papier met een beladen historie. Ongelooflijk. Er staat met potlood op geschreven wat Gerard aan bezittingen bij zich droeg toen de trein het kamp binnenreed: “1 Armbanduhr” (horloge), “1 Ehering” (trouwring) en “6 Münzen” (munten), dat was alles. Dat bewuste horloge ligt nu in het Memory Museum in Nijverdal. Met een kapotgeslagen glas, het gevolg van de martelingen die Gerard heeft moeten doorstaan na zijn arrestatie. In datzelfde museum hangt ook de jas van zijn broer Hendrik, die als enige van de zeven verzetsstrijders de hel van de concentratiekampen wist te doorstaan. Daarop is het kampnummer van Hendrik genaaid: #70899.

Natuurlijk komt bij die stukken straks ook deze unieke ontvangstenvelop te liggen. Daar hoort hij tussen, daar is hij thuis. En het boek is een eerbetoon aan al deze verzetsstrijders, die de hoogst mogelijke prijs hebben moeten betalen voor onze vrijheid’.