'Met betere aanpak ongelijkheid kunnen gemeenten rellen voorkomen'

Dit is een expertquote van Joline Verloove van Movisie, in het kader van ANP Expert Support. U kunt dit bericht, of delen hiervan, gebruiken op uw kanalen. Aanleiding: Burgemeester kondigt noodverordening af voor Weert | ANP

Het stof na de avondklokrellen lijkt inmiddels te zijn neergedaald en de eerste relschoppers zijn inmiddels veroordeeld. Deze avondklokrellen komen niet uit de lucht vallen. Spanningen lopen sinds de uitbraak van het coronavirus op, wat zich uitte in demonstraties die steeds vaker escaleerden. Ook waarschuwden burgemeesters van vijftien steden deze zomer het kabinet dat de coronacrisis de tweedeling in de maatschappij verergert en dat de kansenongelijkheid verder toeneemt. In kwetsbare wijken groeit de werkloosheid en armoede, worden meer spanningen in gezinnen waargenomen en neemt de achterstand in het onderwijs toe.

Voor nu is de hamvraag: wat kunnen gemeenten en sociaal professionals doen om verdere escalatie en herhaling te voorkomen? We zetten een paar tips op een rij.

1. Investeer in inclusieve communicatie

Als je wilt dat mensen coronamaatregelen naleven, dan is het belangrijk dat zij begrijpen waarom deze maatregelen er zijn. Informatie en communicatie over COVID-19 en de maatregelen bereiken nog steeds niet iedereen. Zo zal een Postbus 51-spotje waarschijnlijk niet aankomen bij jongeren die hun informatie vooral op sociale media halen. Ook taalachterstand of beperkte digivaardigheid maakt dat mensen informatie mislopen. In de publicatie Hoopvol en kwetsbaar die Movisie onlangs publiceerde, zijn diverse voorbeelden te vinden hoe je ook hen kunt bereiken.

2. Werk aan (herstel) van vertrouwen van inwoners

Burgemeester Aboutaleb van Rotterdam liet eerder zien dat het belangrijk is dat je als bestuurder dicht bij de inwoners te staan en weet wat er onder hen leeft. Juist ten tijde van rust, moet je investeren in crisiscommunicatie, om zo boosheid en onvrede onder inwoners te verminderen en vertrouwen te creëren.

3. Luister naar zorgen van inwoners

Als inwoners zeggen ‘ik word niet gehoord’, spreken zij impliciet de wens uit om het gesprek aan te gaan en naar oplossingen te zoeken. Het is belangrijk dat zij dan een luisterend oor vinden bij de lokale overheid en sociaal professionals in de wijken.

4. Investeer in online (sociaal) werk

De invloed van sociaal media was tijdens deze rellen groot. Uit recent onderzoek van de Utrecht Data School in opdracht van Vrij Nederland was al bekend dat een selecte groep actieve twitteraars een aardige stempel weet te drukken op onze democratie. En dat onderwerpen die op Twitter worden aangedragen, regelmatig in de politiek en media benoemd worden. In dit geval ging het met name over live beelden die werden verspreid via Instagram en Snapchat. Om hierop goed te kunnen anticiperen is het belangrijk om als sociaal professional, en zeker jongerenwerkers, ook online aanwezig te zijn. In de afgelopen jaren hebben een aantal voorlopers hier al veel kennis op ontwikkeld. Denk aan Jongerenwerk Op Zuid (JOZ) en ook in Project Grey. Echter we zien dat veel sociaal professionals nog zoekend zijn hoe dit in hun werk te implementeren. Binnen Movisie besteden we dit jaar hier daarom verder aandacht aan.

5. Blijf onverminderd inzetten op het aanpakken van sociale ongelijkheid

In juni 2020 waarschuwden de burgemeesters van vijftien grote en middelgrote steden in een brandbrief al voor een exponentiële groei van problemen als onderwijsachterstand, armoede, huiselijk geweld, werkloosheid en ondermijnende criminaliteit, met name in kwetsbare wijken. Dit is ook een grote voedingsbodem voor escalatie en conflict. Mensen zonder werk, met psychische problemen en in armoede worden extra zwaar getroffen door de coronacrisis. De tweedeling in de maatschappij en de kansenongelijkheid nemen verder toe. Daarbij komt dat problematieken vaak ‘geculturaliseerd’ worden wanneer de samenstelling van de bevolking in wijken met veel sociale problematiek en criminaliteit etnisch divers is, hetgeen discriminatie en daarmee polarisatie extra in de hand kan werken. 

Joline Verloove is adviseur, trainer en projectleider bij Movisie.