'Ervaringen delen via TikTok kan slachtoffers helpen, maar kent ook risico's'

Dit is een expertquote van  Carlo Contino, Fonds Slachtofferhulp , in het kader van ANP Expert Support. U kunt dit bericht, of delen hiervan gebruiken op uw kanalen. Aanleiding: #MeToo op TikTok: jongeren bespreken seksueel overschrijdend gedrag | NOS

Op het indringende R&B-nummer Don't van Bryson Tiller playbacken duizenden jongeren op TikTok en delen zo hun ervaringen met seksueel overschrijdend gedrag. Op de filmpjes die ze uploaden zijn teksten te lezen als: ‘Mij dwingen naaktfoto’s te delen tijdens Facetime is niet zo netjes toch?’ Een hype uit Amerika die weer overwaait? Of een groeiende, stevige statement door jongeren tegen seksueel misbruik.

Het doet erg denken aan de #MeToo beweging die in 2017 tot leven kwam. Het doel van deze uit Amerika afkomstige trend op TikTok is hetzelfde: steun zoeken, bewustwording creëren, het taboe doorbreken. Alleen dan in de taal en op het platform van een jongere generatie. Nog een parallel: mensen worden door elkaar aangestoken. Ze geven op een creatieve en krachtige manier uiting aan wat hen is overkomen en hopen vaak ook anderen daarmee te helpen.

Het mooie van dit soort initiatieven is dat ze bijna als vanzelf ontstaan, in de taal die je spreekt, binnen de groepen waarbinnen je je beweegt. Tegelijkertijd kleven er ook risico’s aan deze manier van ‘online disclosure.’ Want wat als je niet kunt rekenen op positieve reacties, of de steun waar je op hoopte? Het risico van haatreacties ligt altijd op de loer als je jezelf online blootstelt. Of nog sterker, victim blaming.

Fonds Slachtofferhulp onderzocht samen met het NSCR en de VU zogenaamde viral justice, oftewel, de gevolgen van het online openbaren van slachtofferervaring. Wat bleek: bij positieve reacties voelen slachtoffers zich gehoord, gesteund, geloofd en gesterkt, wat het zelfvertrouwen weer vergroot. Negatieve reacties zoals victim blaming, onbegrip of ongeloof, zijn pijnlijk en geven slachtoffers het gevoel dat ze niet serieus worden genomen. Dit kan als schadelijker worden ervaren dan de slachtofferervaring zelf. Het uitblijven van een reactie – in ruim een derde van de gevallen – heeft ook een negatief effect: slachtoffers voelen zich niet gehoord of niet belangrijk genoeg.

Er zijn dus zeker voordelen, maar ook nadelen aan een online onthulling. Goede voorbereiding en weten waar je aan begint, zijn belangrijke stappen voor eenieder die overweegt zijn of haar negatieve ervaringen openbaar te maken. Tips hiervoor staan op SlachtofferWijzer.nl

De kracht van online disclosure is uiteraard geen vervanger van professionele hulp. Wanneer je te maken hebt met seksueel geweld, doe je er goed aan om voor hulp of advies contact te zoeken met het Centrum Seksueel Geweld.

Carlo Contino, hoofd beleid en programma's Fonds Slachtofferhulp