'Robots kunnen druk op zorg verlichten, mits weerstand minder wordt'

Nederland vergrijst en daarmee neemt ook de druk op de zorg toe. Zorgtechnologie kan uitkomst bieden, zoals de inzet van zorgrobots en douche- en tilrobots. Maar veel zorgverleners zien er weinig heil in. Er is angst dat robots menselijk contact volledig zullen vervangen en dat er geen grip meer is op de zorg die ze leveren.  

Wat we nodig hebben, is een mentaliteitsverandering. Robots moeten niet worden gezien als vervangers, maar als waardevolle aanvullingen op menselijke zorg. Ze kunnen de druk van het personeelstekort verlichten en inspringen op momenten dat er geen menselijke zorg beschikbaar is. 

Zorgrobots al van nut  

De inzet van robots in de zorg kan aanzienlijke voordelen opleveren om de levenskwaliteit van ouderen te verbeteren. Zorgrobots kunnen bij persoonlijke verzorgingsmomenten de waardigheid van ouderen beschermen door hen een gevoel van privacy te bieden, terwijl dit als vernederend kan worden ervaren als dat onder het toeziend oog van een zorgverlener gebeurt. Ook blijkt uit eigen onderzoek dat zorgrobots veel kunnen doen om eenzaamheid onder ouderen te verminderen. In Nederland voelt 54 procent van alle 75-plussers en 63 procent van de 85-plussers zich eenzaam, met grote gevolgen voor hun lichamelijke en geestelijke gezondheid.   

Maatschappelijke weerstand en beperkende wet- en regelgeving

Toch krijgt de inzet van robots nog geen vrij baan. Dat komt door weerstand in de maatschappij en de zorgsector en door innovatiebeperkende Nederlandse en Europese wet- en regelgeving. Zorgverleners en familieleden hebben vaak moeite met het idee dat een robot menselijk contact vervangt en dat er geen controle is op de geleverde zorg door de robot.

Maar we moeten robots als een aanvulling op menselijke arbeid en contact gaan zien. Dit is hard nodig om de huidige en toekomstige personeelstekorten te beperken. Ook past het bij de veranderende verhoudingen, waarbij tijd voor mantelzorg steeds schaarser wordt. 

Daarnaast is er de kwestie van wet- en regelgeving. Hoewel deze belangrijk is om de kwaliteit en ethiek van de zorg te waarborgen, remt de huidige Europese en Nederlandse regelgeving innovatie. We kunnen en moeten meer ruimte bieden voor de ontwikkeling van robots, zonder dat het ten koste gaat van ethiek.

Zeker voor niet-academische onderzoeksinstellingen houdt regelgeving verkenningen en praktijktesten tegen. Dat is ook belemmerend voor de innovatiekracht en ontwikkelingsmogelijkheden in de zorg. Door testen in te bedden in de goedkeuringstrajecten, krijgt onderzoek vanuit meer diverse instellingen ruimte om goed plaats te vinden. En daarmee Nederland en Europa met innovaties verder te helpen in de zorgvraagstukken waar ze voor staan.