Reactie VSK Tabak op Preventieakkoord kabinet

VSK: ROOKVRIJE GENERATIE DOOR PREVENTIEAKKOORD ONHAALBAAR

• Neutrale verpakkingen werken in het buitenland niet.
• Door ban op e-sigaretten wordt rokers een minder schadelijk alternatief onthouden.
• Schending van intellectueel eigendom schaadt het vestigingsklimaat.
• Draagvlak voor betuttelende maatregelen ontbreekt.
• Tabaksindustrie en -handel konden kennis over ontmoediging niet inbrengen door uitsluiting

DEN HAAG, 23 november 2018

VSK (Vereniging Nederlandse Sigaretten- en Kerftabakfabrikanten) is verbijsterd over de definitieve inhoud van het hoofdstuk tabak in het Nationaal Preventieakkoord dat vandaag met verschillende partijen wordt gesloten. De maatregelen die voorliggen zijn irrationeel, betuttelend en dragen niet bij aan de doelstelling om roken te ontmoedigen. Dit brengt de rookvrije generatie niet dichterbij.

Maatregelen voor tabak niet bewezen effectief

Jan Hein Sträter, directeur van VSK stelt dat niet duidelijk is wat de opstellers van het hoofdstuk over tabak met het akkoord hebben beoogd. ,,Je kunt je afvragen of ze het beste voor hebben met de rokers, of dat hier andere rekeningen worden vereffend. Immers, de maatregelen die voorliggen schieten hun doel voorbij en zijn niet bewezen effectief. Terwijl in het Regeerakkoord nou juist staat dat maatregelen op het gebied van preventie bewezen effectief moeten zijn voor ze mogen worden ingevoerd.”

,,In het nu afgesloten dictaat, wordt deze afspraak volledig genegeerd.” ,,Dit blijkt onder andere uit het feit dat men in 2020 neutrale verpakkingen voor tabaksproducten wil gaan invoeren, terwijl in Australië en Frankrijk duidelijk is gebleken dat deze maatregel helemaal niet effectief is.”

In Australië is de historische daling van het aantal rokers voor het eerst in meer dan twee decennia zelfs tot een halt gekomen nadat neutrale verpakkingen in 2012 werden ingevoerd. Sträter: ,,Sterker nog, de meest recente data van de Zuid-Australische overheid toont aan dat in 2017 het aantal rokers zelfs met 1.6% is gestegen naar 16.5% t.o.v. 2016. Daarbij komt dat de maatregel een feest voor criminelen is gebleken. De illegale handel is er na 2012 met maar liefst 30% naar een recordhoogte gestegen.”

Ook stelt VSK vast dat het invoeren van neutrale verpakkingen een grove inbreuk is op het intellectueel eigendom van de tabaksfabrikanten. Sträter: ,,In dit land is het eigendomsrecht wettelijk verankerd. Dit voorstel walst daar overheen op een manier die schadelijk is voor het vestigingsbeleid in Nederland. Het internationale bedrijfsleven is allergisch voor overheden die op grond van willekeur eigendomsrechten schenden.”

Sträter: ”Het invoeren van neutrale verpakkingen druist bovendien in tegen alle principes van behoorlijk bestuur. De overheid heeft de tabaksverpakkingen in zowel 2016 als in 2018 laten aanpassen, door 65% van de verpakking te voorzien van fotografische gezondheidswaarschuwingen en de kleuren te versoberen. De effectiviteit van deze maatregelen zou eerst moeten worden geëvalueerd, voordat aanvullende maatregelen worden voorgesteld.”  

De voorgestelde accijnsverhoging in 2020, die zou moeten leiden tot een verhoging van de verkoopprijs van een pakje sigaretten van €1, druist bovendien in tegen de wettelijke afspraken die hierover zijn gemaakt. In het huidige Regeerakkoord is vastgesteld dat de accijnzen in de periode 2018 – 2021 geleidelijk worden verhoogd. Door in 2020 een schoksgewijze accijnsverhoging door te voeren wordt geen rekening gehouden met de gedragseffecten van de consument. Significante accijnsverhogingen hebben een averechts effect, waardoor buitenlandse aankopen of illegale handel zullen floreren. Dit is niet in het belang van de Nederlandse staatsinkomsten, en zal evenmin bijdragen aan de doelstelling om tot een rookvrije generatie te komen. Onzorgvuldig beleid dus.”

Geen draagvlak voor maatregelen

Buiten het feit dat de maatregelen niet werken, vinden Nederlanders ze ontzettend betuttelend. Uit een recent gepresenteerd onderzoek onder meer dan 2200 Nederlanders bleek dat een overgrote meerderheid van Nederland niet zit te wachten op nog meer betuttelende maatregelen.

“Als de overheid dan toch wenst in te grijpen, vinden Nederlanders dat het op zijn minst moet gebeuren op een manier die bewezen effectief is”, aldus Sträter. ,,Nederlanders maken zich terecht zorgen over deze stortvloed aan regelgeving, dat zonder enig bewijs van effectiviteit de keuzevrijheid van de consument inperkt.”

Tabaksindustrie en -handel uitgesloten

Het feit dat de tabaksfabrikanten niet deel mochten nemen aan de onderhandelingen is volgens Sträter een gemiste kans. ,,In dat opzicht heeft het akkoord alle kenmerken van een dictaat. Temeer daar het voorkomen van jeugdroken volgens de opstellers de hoogste prioriteit heeft. Juist tabaksproducentenhebben inmiddels in binnen- en buitenland veel kennis opgedaan over het implementeren van effectieve maatregelen op dat gebied. Maatregelen die wél werken.”

“Het is dan ook spijtig om te constateren dat de maatregelen in het huidige akkoord kansen laten liggen, zoals de verbetering van de naleving van de wettelijke leeftijdsgrens”, aldus Sträter.

“Maar ook volwassen rokers die willen stoppen worden benadeeld door dit akkoord,” constateert Sträter. ''Doordat er vergaande maatregelen voor e-sigaretten worden voorgesteld zal het lastiger worden voor deze groep om over te stappen naar een minder schadelijk alternatief. En dat terwijl in het Verenigd Koninkrijk naar schatting al zo’n drie op de tien rokers zijn overgestapt naar dit product, waarvan is aangetoond dat het minstens 95% minder schadelijk is dan reguliere tabaksproducten,”