Symposium Onderwijsachterstand en Onderwijsbeleid benadrukt belang onderwijsgeschiedenis

DORDRECHT – Op donderdag 16 september vond in het Nationaal Onderwijsmuseum in Dordrecht het symposium ‘Sociale Ongelijkheid en Onderwijsbeleid’ plaats. Tijdens deze bijeenkomst liet een aantal gezaghebbende onderwijsprofessionals hun licht schijnen over de politieke erfenis van oud-onderwijsminister Van Kemenade. Auteur Adriaan In ’t Groen overhandigde het eerste exemplaar van zijn boek ‘Sociale Ongelijkheid en Onderwijsbeleid’ over de oud-minister aan leden van de familie Van Kemenade. Het symposium werd samen met het ministerie van OCW georganiseerd.

Onderwijs van vandaag en morgen

In haar inleiding op de bijeenkomst schetste museumdirecteur Petra Reijnhoudt het belang dat het symposium plaats heeft in het Nationaal Onderwijsmuseum. ‘Een plek waar het onderwijsbeleid wordt bewaard en bestudeerd, maar ook actief wordt gedeeld, bediscussieerd en ingezet voor het onderwijs van vandaag - en van morgen. Waar de objecten uitnodigen tot het delen van verhalen en herinneringen maar waar die objecten ook aanleiding vormen voor ontmoetingen tussen kinderen en volwassenen van verschillende afkomst, generaties en culturen.’   

Een gelijkwaardige samenleving

Tijdens het congres stonden de idealen van oud-onderwijsminister Van Kemenade centraal. Auteur Adriaan In ’t Groen omschreef de minister in zijn lezing als een bevlogen sociaaldemocraat en een vurig pleitbezorger van de middenschool. Een schooltype met meer ruimte voor de persoonlijke ontwikkeling en maatschappelijke bewustwording van kinderen. In ’t Groen memoreerde dat Van Kemenade het belangrijk vond dat er juist minder nadruk werd gelegd op het cognitief presteren en selecteren op jonge leeftijd. Een geluid dat opnieuw actueel is en ook opklinkt uit het meest recente verslag van de Inspectie van het Onderwijs.

Ook Hilda Amsing, hoogleraar Nederlandse Onderwijsgeschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen, plaatste Van Kemenade in de rijke, Nederlandse traditie van pedagogen en onderwijshervormers: ‘Van Kemenade was niet de eerste die het nut van selectie op jonge leeftijd betwijfelde. In 1903 schreef C.P. Burger, oud-directeur van de HBS in Leeuwarden al: ’Te vaak wordt daaraan eene richting gegeven die te laat blijkt niet te strooken met aanleg en neigingen.’

Achteruitkijkspiegel

Het belang van deskundige stemmen uit het verleden kan niet worden onderschat, volgens Amsing: ‘Onderwijsgeschiedenis is niet als een receptenboek met kant en klare oplossingen voor de pedagogische uitdagingen van vandaag’, sprak zij. ‘Het is als een zoeklicht, een inspiratiebron en een referentiekader van huidige beleidsmakers. Want soms dienen zij ook even in de achteruitkijkspiegel te kijken bij het afslaan.’  

Wetenschappelijke Adviesraad

Jacques Dane, hoofd Onderzoek en Collectie van het Nationaal Onderwijsmuseum benadrukte in zijn afsluitende bijdrage dat er onder journalisten en onderzoekers veel behoefte is aan kennis over de Nederlandse onderwijsgeschiedenis. Het Nationaal Onderwijsmuseum heeft die kennis in huis en deelt die kennis al jaren volop met studenten, scholieren, journalisten en wetenschappers. Het is de ambitie van het museum deze functie verder uit te bouwen en te formaliseren met de instelling van een Wetenschappelijke Adviesraad. Dane: ‘Met deze Raad zal het Nationaal Onderwijsmuseum zich nog beter kunnen profileren als nationaal kennisinstituut op het gebied van het Nederlandse onderwijs. Wij zijn erg gelukkig dat professor Hilda Amsing bereid is gevonden voorzitter te zijn van deze nieuwe Wetenschappelijk Adviesraad.'

Levendig debat

Ter afsluiting van het symposium werd een debat met de zaal gevoerd. Onder leiding van Fons Dingelstad, directeur Kennis van het ministerie van OCW, werd het een levendig en spontaan debat met veel ruimte voor uitgebreide en prikkelende reflecties, o.a. van Wim Deetman en Roel in 't Veld. Zo benadrukte oud-minister Deetman (CDA) onder meer dat hij het m.b.t. kansengelijkheid in het onderwijs volledig eens was met Van Kemenade. 

Fotobijschrift: Wim Deetman, Ferdinand Mertens en Roel in 't Veld tijdens het afsluitend debat. Op de achtergrond één van de zonen van Van Kemenade.