'Nederland goed onderweg met nieuwe EU-asielregels, maar nog wel zorgen om opvangplekken'

Er is nog een jaar te gaan tot het nieuwe Europese Asiel- en Migratiepact er volledig moet staan. De Europese Commissie maakt nu een tussentijdse balans op van wat de EU-landen nog moeten doen om deze afspraken na te leven. Uit het rapport blijkt dat Nederland op schema ligt met het doorvoeren van de nieuwe regels. Er is nog wel werk aan de winkel bij het realiseren van voldoende geschikte opvangplekken, vooral voor asielzoekers met specifieke behoeftes, zoals kinderen.

Na jaren onderhandelen werden in 2024 nieuwe Europese afspraken gemaakt over migratie, in het Asiel- en Migratiepact. Deze nieuwe regels gaan gelden vanaf juli 2026. De EU-lidstaten zijn momenteel aan zet om de regels uit het Pact ook nationaal door te voeren. We zijn nu halverwege deze overgangsperiode. De Europese Commissie publiceerde deze week een rapport over hoe de lidstaten, waaronder Nederland, ervoor staan.

Alle lidstaten moesten een Nationaal Implementatieplan aanleveren dat beschrijft hoe ze de afspraken omzetten naar nationale wetten en hoe de praktische voorbereiding verloopt. Het Nederlandse plan is openbaar toegankelijk. Nederland hoort, samen met Estland en Tsjechië, bij de kopgroep van landen die de nationale wetgeving al hebben voorbereid; deze moet alleen nog formeel worden aangenomen.

In sommige lidstaten zijn de programma's voor vrijwillige terugkeer versterkt. Dit is voor Nederland ook het geval. Deze programma's kunnen mensen helpen om op de juiste manier terug te keren naar hun land van herkomst.

De Commissie ziet in Nederland wel een uitdaging als het gaat om geschikte opvangcapaciteit. Voor België, Frankrijk en Griekenland gelden dezelfde zorgen. Het rapport stelt dat landen een toereikende levensstandaard moeten kunnen garanderen voor de huidige instroom van asielzoekers, maar ook voorbereid moeten zijn op eventuele toekomstige veranderingen.

Op 1 juli 2026 gaat het Asiel- en Migratiepact officieel in werking.