'Zonder gezonde businesscase voor wind op zee komt de energietransitie in gevaar'

De Nederlandse offshore windsector loopt vast. Bedrijven willen of kunnen geen lange-termijn elektriciteitscontracten afsluiten, terwijl de toeleveringsketen worstelt met onvoldoende opschaling en het niet kunnen doorberekenen van stijgende kosten. Dit vergroot de financiële risico’s voor nieuwe projecten en zet de verduurzaming van Nederland onder druk. Een gecoördineerde overheidsaanpak gericht op de opschaling van de toeleveringsketen, de kredietwaardigheid van afnemers, de vraag naar groene waterstof en elektrificatie als opslag van duurzame energie is nodig om deze impasse te doorbreken.

Vicieuze cirkel van onzekerheid en hoge kosten remt de sector

De kern van het probleem is een vicieuze cirkel: door onzekere elektriciteitsvraag, stijgende inflatie en hoge kosten van duurzame energie zijn bedrijven terughoudend om voor langere tijd energie in te kopen. Ondertussen ontbreekt het bedrijven in de toeleveringsketen aan zekerheid en schaalgrootte om kosten te verlagen, waardoor offshore wind duur blijft. Dit belemmert investeringen in nieuwe technologieën en infrastructuur. Ook de financieringsstructuur is een knelpunt: investeerders zien offshore windinnovaties vaak als risicovol, waardoor kapitaal lastig te verkrijgen is.

Gerichte maatregelen kunnen impasse doorbreken

Een gerichte strategie is nodig om de keten te versterken en de vraag te stabiliseren. Een garantiefonds kan het kredietwaardigheidsprobleem van afnemers oplossen, zodat meer bedrijven langdurige contracten kunnen afsluiten. Ook is stimulering van elektrificatie in de industrie essentieel: bedrijven moeten beter worden ondersteund bij de overstap naar duurzame energie, waaronder ook groene waterstof. Dit kan bijvoorbeeld via zachte leningen of fiscale stimulansen. Door vraagstimulering en normering kan de overheid een stabiele markt voor waterstof creëren. Dit vergroot ook de vraag naar duurzame elektriciteit, wat de vicieuze cirkel doorbreekt.  

Daarnaast moet worden voorkomen dat een tijdelijk overschot aan duurzame stroom verloren gaat. Nederland heeft een duidelijke visie nodig op korte- en langetermijnopslag en de verdeling van verantwoordelijkheden tussen marktpartijen. Tot slot moet de opschaling van de toeleveringsketen worden ondersteund. Dit kan door financieringsstromen beter af te stemmen, innovatieve bedrijven beter te begeleiden en publieke en private partijen nauwer te laten samenwerken.

Heldere overheidsstrategie voorkomt stilstand in de energietransitie

De overheid is de enige partij die deze impasse kan doorbreken. De uitdagingen spelen op systeemniveau, waardoor coördinatie nodig is tussen industrie, investeerders en beleidsmakers. Zonder overheidsingrijpen blijft de keten gefragmenteerd en ontbreekt een stabiele basis voor investeringen.