Oxfam Novib: Meer budget voor ontwikkelingssamenwerking, zorg over focus op eigenbelang

Meer budget voor ontwikkelingssamenwerking, zorg over focus op eigenbelang

Den Haag, 27 juni. Oxfam Novib heeft begrip voor de keuze van minister Schreinemacher voor extra geld voor klimaat, humanitaire hulp en voedselzekerheid. Tegelijkertijd is Oxfam Novib zeer bezorgd over de invoering van gebonden hulp en de steeds hogere asielkosten die uit het budget komen dat bedoeld is voor arme landen. Feitelijk is Nederland straks de grootste ontvanger van het Nederlandse ontwikkelingsbudget: Schreinemacher wil dat ruim 30% van het extra geld naar asielopvang in Nederland en het Nederlandse bedrijfsleven gaat, zo blijkt uit haar nieuwe beleidsnota.

In 2022 gaat maar liefst 711 miljoen Euro van het budget dat bestemd is voor armoedebestrijding in arme landen naar de opvang van asielzoekers in Nederland. Dat is te vergelijken met ruim 20% van het totale ontwikkelingsbudget. Uiteraard is het goed dat Nederland vluchtelingen uit onder andere Oekraïne verwelkomt, maar het is pijnlijk als dat ten koste van kwetsbare groepen elders gebeurt. Zeer zorgelijk is ook de herinvoering van gebonden hulp ten gunste van Nederlandse bedrijven.

Michiel Servaes, algemeen directeur Oxfam Novib: ‘Goed dat het kabinet het coalitieakkoord uitvoert en stapsgewijs toegroeit naar naleving van internationale afspraken. Maar waar de focus zou moeten liggen op een aantal grote mondiale uitdagingen van de toekomst, grijpt de minister ook terug naar niet werkend beleid uit het verleden. De minister heeft een groot geloof dat economische groei en rijkdom vanzelf doorsijpelen naar arme bevolkingsgroepen in ontwikkelingslanden. Met de herintroductie van zogenaamde gebonden hulp gaat zij zelfs decennia terug in te tijd en in tegen een brede consensus dat dit echt niet werkt en in feite straatsteun betreft. Als je ziet wat er op dit moment in de wereld speelt, moet je die weg niet op willen gaan.”

Meer middelen vanuit Ontwikkelingssamenwerking gaan naar het Nederlandse bedrijfsleven. 70% van de opdrachten van diverse programma’s moet ten goede komen aan de BV Nederland. Dit is gebonden hulp. De VN en de OESO zijn tegenstander van gebonden hulp omdat ontwikkelingslanden hiermee verplicht zijn om producten en diensten af te nemen van het donorland en daardoor vaak veel duurder uit zijn. Schreinemacher voert hiermee een heel andere koers dan vorige regeringen, inclusief die van dezelfde coalitiepartijen onder Rutte III, die juist tegenstander waren van gebonden hulp.  

De IOB, het onderzoeksbureau van Buitenlandse Zaken, concludeerde dit jaar over het gecombineerde hulp- en handelsbeleid ‘dat er relatief weinig inzicht is in langetermijneffecten en daarmee ook de kosteneffectiviteit van het beleid.’ Oxfam en anderen toonden eerder al aan dat private financiering niet naar de allerarmste landen gaat en dat de allerarmsten niet vanzelfsprekend profiteren van economische groei.  

De minister benadrukt in haar nota dat het Europese wetsvoorstel voor IMVO dient als basis voor het nationale wetsvoorstel. Het huidige EU-voorstel voldoet niet aan IMVO-standaarden voor bedrijven op mensenrechten en milieu van de OESO en de VN. Hiermee dreigt Nederland boterzachte wetgeving in te voeren die geen oplossing biedt voor het tegengaan van mensenrechtenschendingen en schade aan het milieu door bedrijven.  

Het is goed dat de minister extra geld uittrekt voor internationale klimaatfinanciering. Maar er wordt door de minister met geen woord gerept over compensatie voor klimaatschade in ontwikkelingslanden. Ook ontbreken in de nota concrete maatregelen die subsidies, investeringen en handelsverdragen in lijn brengen met 1,5 graad Celsius – de doelstelling van de Klimaatakkoorden van Parijs en Glasgow- en die de wereldwijde klimaat- en milieuafdruk van Nederland fors omlaag brengen.